10 فیلم اقتباسی که هدف اصلی رمان را به کل از دست داده اند - جعبه مهر

یک اقتباس سینمایی بی نقص باید به اصل داستان وفادار باشد اما گاهی شرایط پیش تولید و فیلم برداری به گونه ای پیش می رود که بخش وسیعی از نکات مهم داستان مورد بی توجهی قرار می گیرد و نتیجه فیلمی می گردد که با منبع اصلی فاصله زیادی دارد و فقط نام فیلم اقتباسی را یدک می کشد. البته آثاری که در این دسته بندی قرار می گیرند لزوما فیلم های ضعیفی نیستند اتفاقا بعضی از آن ها در تاریخ سینما برای همیشه ماندگار شدند و مخاطبان زیادی دارند مثلدرخشش (The Shining) استنلی کوبریک.

در ادامه 10 اقتباس سینمایی که به عمد یا از روی اجبار نکات مهم داستان اصلی را از دست دادند، بررسی می گردد.

10- من افسانه هستم (I Am Legend)

• سال انتشار: 2007
• نام کتاب: من افسانه هستم اثر ریچارد ماتیسون
• کارگردان: فرانسیس لارنس
• بازیگران: ویل نامیت، آلیس براگا، دش میهوک، سالی ریچاردسن
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 65 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10

من افسانه هستم در ژانر علمی تخیلی یکی از آثار خوب به تعداد میرود و با نظرات مثبتی هم روبرو شد به طوری که با فروش بیش از 585 میلیون دلار یکی از پرفروش ترین فیلم های 2007 لقب گرفت. همه چیز در رویایی ترین حالت ممکن پیش می رفت تا اینکه مخاطبان متوجه شدند یک خاتمه دیگر هم برای فیلم وجود دارد که به رمان ریچارد ماتیسون نزدیک تر است!

داستان فیلم در یک دنیای آخرالزمانی می گذرد که در آن همه انسان ها در اثر یک ویروس ناشناخته به موجوداتی شبه زامبی تبدیل شدند که شب ها به شکار می پردازند و از روشنایی روز می ترسند. در این میان یک پزشک به نام رابرت نویل (ویل نامیت) و سگش سالم ماندند که فقط روزها در شهر پرسه می زنند.

اما برسیم به تفاوت های این فیلم اقتباسی و داستان اصلی (هشدار: در ادامه بخش خاتمهی فیلم اسپویل می گردد)؛ در کتابِ ریچارد ماتیسون، دکتر نویل متوجه می گردد آخرین فرد به جای مانده در دنیایی پر از خون آشام است و برای آن ها یک تهدید بالقوه به تعداد میرود. در واقع قهرمان داستان یک خطر جدی برای این گونه تازه است اما فرانسیس لارنس ترجیح می دهد در فیلمش نویل را قهرمان تر از آنچه واقعا هست نشان دهد و لحظات خاتمهی فیلم گواهی بر این تفکر است.

در خاتمه اصلی دکتر نویل را می بینیم که نمونه خون شبه واکسن را به آنا و ایتن تحویل می دهد تا به بقیه افراد سالم برسانند و با یک فداکاری عجیب و غریب خودش و چند خون آشام را منفجر می کند. این در حالی است که کمپانی سازنده چند سال بعد خاتمه متفاوتی را منتشر کرد که با کتاب اصلی هم خوانی بیش تری داشت و در آن دکتر نویل بدون اینکه اقدام قهرمانانه ای در راستای ساخت واکسن انجام دهد به محل زندگی انسان های سالم می رود.

9- جنگ دنیای زد (World War Z)

• سال انتشار: 2017
• نام کتاب: جنگ دنیای زد: تاریخ شفاهی جنگ زامبی اثر مکس بروکس
• کارگردان: مارک فورستر
• بازیگران: برد پیت، متیو فاکس، میری انوس، جیمز بج دیل، دیوید مورس، دانیلا کرتش
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 63 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

جنگ دنیای زد مملو از صحنه های اکشن نفس گیر و دیدنی است و با بیش از 540 میلیون دلار یکی از پرفروش ترین بلاک باسترهای چند سال اخیر به تعداد میرود اما به نظر می رسد همه این ها هیاهویی برای هیچ است و حتی برد پیت شگفت انگیز هم نتوانسته در میان یک فیلم آشفته با خرده داستان هایی بی ربط ، آن طور که باید و شاید بدرخشد.

جنگ دنیای زد اقتباسی از جنگ دنیای زد: تاریخ شفاهی جنگ زامبی یکی از بهترین آثار مکس بروکس است که به تصویر صحنه های هیجان انگیز و البته نگاهی واقع گرایانه به چگونگی خاتمه دنیا و تبدیل شدن انسان ها به زامبی معروف است اما فیلم جنگ دنیای زد آشفته بازی است که هیچ شباهتی به داستان اصلی ندارد و می خواهد با انبوه صحنه های پر زد و خوردِ با ربط و بی ربط ، نقص داستان پردازی که از دخالت بی جای سرمایه گذاران در فرایند نگارش فیلم نامه ناشی می گردد را بپوشاند.

داستان درباره یک مامور سابق سازمان ملل (برد پیت) است که بعد از حمله زامبی ها مجبور می گردد برای نجات خانواده و سایر انسان های به جای مانده به نقاط مختلف دنیا سفر و سعی کند قائله را ختم کند. در هر صورت جنگ دنیای زد نه به کتاب مکس بروکس شباهتی دارد و نه مثل قطار بوسان اثر زامبی محور درجه یکی است اما اگر در پی فیلم اکشنی هستید که داستان و منطق خاصی ندارد اما صحنه های نفس گیری را مقابل دیدگانتان خلق می کند، گزینه خوبی برای شما است.

8- درخشش (The Shining)

• سال انتشار: 1980
• نام کتاب: درخشش اثر استیون کینگ
• کارگردان: استنلی کوبریک
• بازیگران: جک نیکلسون، شلی دووال، بری دنن، ورونیکا فورکه، اسکتمن کراترز
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 66 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8.4 از 10

نام فیلم های دلهره آور که می آید بدون شک نام استنلی کوبریک و البته اثر جاودانش درخشش می درخشد اما به این معنا نیست اقتباس بی نقصی از کتاب معروف استنلی کوبریک بزرگ است. نویسنده ای به نام جک تورنس (جک نیکلسون) برای تکمیل کتاب تازهش یک زمستان سرد و پربرف را به همراه خانواده اش در یک هتل عجیب و غریب می گذراند. کم کم وهم و خیال بر جک غالب می گردد و تصمیم می گیرد خانواده اش را از بین ببرد.

استیون کینگ چند سال پیش در مصاحبه ای عجیب درخشش را بدترین اقتباس سینمایی از یکی از کتاب هایش دانست. علت او هم عدم پرداختِ درست شخصیت جک تورنس است. در کتاب با سیر تحول شخصیت او که در ابتدا پدری مهربان و دلسوز است رو به رو می شویم اما در فیلم به این ابعاد از شخصیتش هیچ توجهی نمی گردد و از ابتدا به نام مردی عبوس و سرد تصویر می گردد.

البته فضای فیلم استنلی کوبریک از کتاب وهم آلودتر است و معین نیست علت فروپاشی عصبی جک فضای هتل است یا اتفاقاتی که در ذهنش جریان دارد.

شاید درخشش از نظر نویسنده داستان اقتباس سینمایی درجه یکی نباشد اما بدون شک یکی از بهترین فیلم های استنلی کوبریک و البته تاریخ سینما است. جالب است بدانید استیون کینگ در سال 2013 دنباله درخشش و سرنوشت شخصیت جک تورنس را در قالب رمانی به نام دکتر اسلیپ به رشته تحریر درآورد که در سال 2019 مایک فلناگان آن را به یک اقتباس سینمایی تبدیل کرد.

7- هری پاتر و یادگاران مرگ- قسمت دوم (Harry Potter And The Deathly Hallows - Part 2)

• سال انتشار: 2011
• نام کتاب: هری پاتر و یادگاران مرگ اثر جی. کی. رولینگ
• کارگردان: دیوید یتس
• بازیگران: دنیل ردکلیف، اما واتسون، روپرت گرینت، هلنا بونهام کارتر، رالف فاینس، آلن ریکمن
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 85 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8.1 از 10

بدون شک مجموعه فیلم های هری پاتر اقتباس سینمایی تقریبا دقیقی از داستان های پرطرفدار خانم جی. کی. رولینگ است و اصلا به همین دلیل در دنیا تا این حد محبوب هستند. قسمت آخر فرنچایز هم از این قاعده مستثنا نیست و یکی از بهترین فیلم های مجموعه است البته خاتمه بندی آن همچنان محل بحث است و با نسخه اصلی تفاوت هایی دارد.

در این قسمت بالاخره شاهد نبرد هری و ولدمورت که به نوعی به نبرد خیر و شر هم تعبیر می گردد، هستیم. فیلم تقریبا به داستان اصلی وفادار است اما به علت ایجاد تعلیق و جذابیت بیش تر خاتمه دیگری را رقم زده که به مذاق طرفداران کتاب چندان خوش نیامد. در کتاب، ولدمورت که تمام قدرت های فراطبیعی را از دست داده و ضعیف شده به سادگی از هری شکست می خورد و در مقابل چشم دانش آموزان می میرد؛ بنابراین به همه ثابت می گردد او هم یک موجود فانی است. در صورتی که در فیلم نبرد نهایی هری و ولدمورت بدون تماشاگر برگزار می گردد و به خاطر ایجاد جذابیت های بصری، چندان هم ساده نیست. از طرف دیگر جسم ولدمورت به صورت غبار در فضا محو می گردد که اساسا تئوری فانی بودن او در کتاب را زیر سوال می برد.

با همه این موارد هری پاتر و یادگاران مرگ- قسمت دوم نظرات مثبت منتقدان و مخاطبان را به همراه داشت و رکوردهای زیادی را هم جابه جا کرد از جمله لقب پرفروش ترین فیلم برادران وارنر و سیزدهمین فیلم پرفروش تاریخ سینما.

6- جنگاوران اخترناو (Starship Troopers)

• سال انتشار: 1997
• نام کتاب: جنگاوران اخترناو اثر رابرت آنسون هاین لاین
• کارگردان: پل ورهوفن
• بازیگران: کاسپر ون دین، دنیس ریچارد، دینا میر، جیک بیزی، نیل پاتریک هریس، مایکل ایرون ساید
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 51 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.2 از 10

جنگاوران اخترناو از معدود فیلم های اقتباسی است که نکات اصلی کتاب را به نفع کیفیت فیلم از دست داد. ماجرا از این قرار است که رابرت آنسون هاین لاین افسر سابق نیرو دریایی آمریکا این مجموعه کتاب علمی تخیلی درباره دو سرباز که برای نجات دنیا به ارتش می پیوندند و عملیات جنگی را در فضا آغاز می کنند را به رشته تحریر درآورد اما کتاب یک پروپاگاندای تمام عیار است و بسیاری آن را داستان های فاشیستی می دانند که نظامی گری را به صورت آشکارا ترویج می کند.

خوشبختانه پل ورهوفن با هوشمندی تمام در نقطه مقابل کتاب ایستاد و در کالت کلاسیک خود این مفاهیم را به صورت هجوآمیز نشان داد.

5- سه گانه هابیت (The Hobbit Trilogy)

• سال انتشار: 2012- 2014
• نام کتاب: هابیت اثر جی.آر.آر. تالکین
• کارگردان: پیتر جکسون
• بازیگران: مارتین فریمن، ایان مک کلن، ریچارد آرمیتاژ، اندی سرکیس
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 58- 66- 59
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.8- 7.8- 7.4

پیتر جکسون پس از ساخت سه گانه پیروز ارباب حلقه ها تصمیم گرفت یکی دیگر از آثار پرطرفدار جی.آر.آر تالکین یعنی هابیت را به اقتباس سینمایی تبدیل کند. این مجموعه به نوعی پیش درآمد ارباب حلقه ها است و داستان آن 60 سال پیش از حوادث سه گانه اول رخ می دهد.

البته پیتر جکسون در ارباب حلقه ها هم سابقه جرح و تعدیل و چشم پوشی از بخش های مختلف کتاب را داشت اما در این جا نکات زیادی هستند که فاصله زیادی با داستان اصلی دارند. از طرفی دیگر از آن جایی که او یک کتاب علمی تخیلی نوجوانان را به یک حماسه 8 ساعته تبدیل کرده، موجز بودن روایت را از دست داده و لحن فیلم و منبع اصلی با یکدیگر کاملا متفاوت اند.

سه گانه هابیت علیرغم مخاطبان زیاد و فروش بالا نتوانست نظرات مثبت طیف وسیعی از منتقدان را جلب کند و با نقدها تند و تیزی روبرو شد اما اگر طرفدار پروپاقرص سری فیلم های ارباب حلقه ها هستید احتمالا از تماشای این مجموعه هم لذت خواهید برد.

4- پرسی جکسون و المپ نشینان: دزد آذرخش (Percy Jackson & The Olympians: The Lightning Thief)

• سال انتشار: 2010
• نام کتاب: پرسی جکسون و المپ نشینان: دزد آذرخش اثر ریک ریوردن
• کارگردان: کریس کلمبوس
• بازیگران: لوگن لرمان، براندن تی. جکسون، الکساندرا داداریو، ملینا کاناکاریدیز
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 47 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 5.9 از 10

بسیاری از کمپانی ها بزرگ با نزدیک شدن فرنچایز هری پاتر به خاتمه راه در پی سوار شدن بر موج فیلم های علمی تخیلی نوجوان ها و تکرار پیروزیت برادران وارنر بودند، پرسی جکسون و المپ نشینان: دزد آذرخش هم از دل همین تفکر خلق شد.

این فیلم اقتباسی از یکی از رمان های علمی تخیلی ریک ربوردن و ماجرای ورود خدایان اساطیری یونان به دنیای امروزی است اما کریس کلمبوس به جای پرداختن به داستان پخته ای که ریشه در یونان باستان داشت، بخش وسیعی از نکات اصلی کتاب را فدای صحنه های خوش رنگ و لعاب کرد.

در نهایت پرسی جکسون و المپ نشینان: دزد آذرخش نه جای مجموعه فیلم های پرطرفدار هری پاتر را گرفت و نه به مذاق منتقدان و مخاطبان خوش آمد و خیلی سریع در میان انبوه فیلم های علمی تخیلی گم شد.

3- داغ ننگ (The Scarlet Letter)

• سال انتشار: 1995
• نام کتاب: داغ ننگ اثر ناتانیل هاوثورن
• کارگردان: رولند جافه
• بازیگران: دمی مور، گری اولدمن،رابرت دووال، ادوارد هارویک، رابرت پراسکی،
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: اطلاعاتی در دسترس نیست
• امتیاز IMDb به فیلم: 5.2 از 10

کتاب داغ ننگ اثر جاودان ناتانیل هاوثورن در سال 1850 منتشر شد و در قالب یک رمان کلاسیک به مفاهیمی مثل جنسیت زنان و گناهان مذهبی می پردازد اما رولند از آن یک فاجعه تمام عیار ساخت و این عاشقانه زیبا را به اثری شهوانی تبدیل کرد. این اقتباس سینمایی به اندازه ای ضعیف بود که داد منتقدان را هم درآورد و در مجموع نامزد 7 تمشک طلایی شد!

اما ماجرای بد بودن فیلم فقط به همین جا محدود نمی گردد. خاتمه کتاب در راستای فضای داستان، غم انگیز است و به فراغ و جدایی ختم می گردد اما در این جا شاهد یک خاتمه خوش به سبک درام های دبیرستانی هستیم و اگر کارگردان نام کتاب ناتانیل هاوثورن را در تیتراژ نمی آورد احتمالا هیچ وقت متوجه اقتباسی بودن آن نمی شدیم.

2- پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)

• سال انتشار: 1971
• نام کتاب: پرتقال کوکی اثر آنتونی برجس
• کارگردان: استنلی کوبریک
• بازیگران: مالکوم مک داول، پاتریک مگی، میریام کارلین، آدرین کوری
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 77 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8.3 از 10

استنلی کوبریک خلق بعضی از بهترین اقتباس های تاریخ سینما را در کارنامه هنری اش دارد و البته بیش تر آن ها بازآفرینی کامل نیستند و می توان رد پای تفکرات او را در سکانس های مختلف دید. به همین دلیل هم گاهی با واکنش تند نویسنده های کتاب روبرو شده مثل درخشش که پیش تر درباره اش صحبت کردیم.

پرتقال کوکی یکی از کتاب های تحسین شده آنتونی برجس روایتگر داستان جوان بزهکاری به نام الکس است که رهبری یک گروه سرکش را بر عهده دارد و از انجام اعمال خشونت آمیز لذت می برد. برجس در این کتاب به مفاهیم اجتماعی و سیاسی می پردازد و زبان تازه ای به نام ندست که تلفیقی از انگلیسی و روسی است را هم ابداع کرده که کوبریک را آن چنان شیفته کرد که از آن در فیلم هم استفاده شد.

اما مشکل اصلی خاتمه بندی فیلم است که با یک بدشانسی دستخوش تغییرات اساسی شد. ماجرا از این قرار است که فصل خاتمهی از طریق ناشر آمریکایی منتشر نشد و این دقیقا همان نسخه ای بود که به دست کوبریک رسید؛ در نتیجه خاتمه کتاب که با تحول شخصیت اصلی و بازگشت به اخلاقیات همراه بود حذف و در فیلم یک موجود خبیث باقی ماند که اقدامات خشونت بار بیش تری را در سر می پروراند!

این تغییر با حواشی زیادی هم همراه بود بسیاری از منتقدان فیلم را خشونت آمیز دانستند. با این همه پرتقال کوکی نامزد 4 جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم، بهترین فیلم نامه اقتباسی، بهترین کارگردانی و بهترین تدوین شد.

1- آرزوی مرگ- آرزوی مرگ 2 (Death Wish- Death Wish II)

• سال انتشار: 1974- 1982
• نام کتاب: آرزوی مرگ اثر برایان گارفیلد
• کارگردان: مایکل وینر
• بازیگران: چارلز برانسون، هوپ لانگ، وینسنت گاردنیا، ویلیام ردفیلد
• امتیاز متاکریتیک به فیلم: 51- 11
• امتیاز IMDb به فیلم: 7- 6

مجموعه فیلم های آرزوی مرگ با نقدها وسیع منتقدان روبرو شدند اما استقبال مخاطبان از آن ها به اندازه بود که 5 فیلم در این فرنچایز ساخته شد. ماجرا درباره پدری آرام است که با مرگ خانواده اش به موجودی خشن تبدیل می گردد و درصدد انتقام از مسببان این فاجعه است.

این اقتباس سینمایی تفاوت های فاحشی با کتاب دارد و ترجیح داده جنبه های اکشن داستان را پر رنگ تر کند. عمده ترین علت تفاوت هم به شخصیت اصلی برمی گردد؛ در فیلم اجرای خودسرانه قانون از طریق او تقبیح می گردد در صورتی که در داستان جنبه های خشن تری دارد و کم کم به یک هیولای تمام عیار تبدیل می گردد.

منبع: screenrant

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه