اختلالات اینترنت مانع آموزش مجازی دانشگاهها - جعبه مهر

به نحوی که وزارت علوم پس از روبروه با چالش چگونگی تداوم فعالیت های آموزشی در بحران کرونا، طرح جایگزینی آموزش الکترونیکی و غیرحضوری بر پایه فضای وب را به جای آموزش حضوری از تاریخ چهارم اسفند 1398 و با آغاز فراگیری ویروس کرونا به دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی وابسته، ابلاغ کرد.

با این حال شواهد نشان می دهد که سازوکارهای آموزش مجازی با کمبودها و نقدهایی همراه است.

چالشهای آموزش مجازی دانشگاه ها در دوران کرونا پررنگ شد

هرچند شیوه آموزش مجازی، دانشگاه ها را در جهت جدیدی در حوزه آموزش قرار داده و حرکت مثبتی به شمار می رود، اما به نظر می رسد نبود زیرساختهای آموزش مجازی در دانشگاه ها در دوران کرونا پررنگ تر شده است.

آنالیز های اجرا شده از دانشگاه ها حاکی از آن است که شیوه آموزش مجازی در این شرایط با نواقصی همراه است و ابراز نارضایتی از سوی دانشگاه ها و دانشجویان از این بابت عنوان می گردد.

از جمله این نواقص می توان به اختلالات دسترسی به اینترنت و جایگزینی پیغام رسان های خارجی به جای بستر آموزش مجازی اشاره نمود.

از آنجایی که بسیاری از دانشگاه ها بستر داخلی برای آموزش مجازی ندارند مجبورند از شبکه های پیغام رسان استفاده نمایند اما قطع و وصل شدن های پی در پی و کندی اینترنت از جمله چالش هایی است که در این راستا مطرح می گردد.

بعضی دانشگاه ها می گویند حتی در صورت داشتن پلتفرم آموزش مجازی قطع و وصل شدن های پی در پی اینترنت در آموزش دروس تخصصی امکان دیالوگ و مکالمه را از آنها گرفته است.

دانشگاه ها در انتظار تحقق وعده های وزارت ارتباطات

یکی دیگر از نکات مهم در اجرای مدل آموزش مجازی، بحث پرهزینه بودن آن برای دانشجویان است؛ چرا که آن ها مجبورند برای حضور در یک کلاس مجازی، هزینه زیادی برای خرید بسته های اینترنتی بپردازند. هر چند اپراتورهای اینترنت برای مدت حدود 12 روز تا انتها اسفندماه 100 گیگابایت اینترنت رایگان در اختیار کاربران اینترنت ثابت قرار دادند اما با در نظر دریافت این موضوع، بعضی دانشجویان اعلام نموده اند که دارای مودم های اینترنت ثابت نبوده و همچنان مجبورند از اینترنت تلفن همراه خود برای حضور آنلاین در کلاس ها استفاده نمایند.

در راستای ارائه خدمات بهینه آموزشی از این طریق، وزارت ارتباطات قول هایی به وزارت علوم داده و تفاهم هایی اجرا شده که وزارت علوم هم پیگیر آنها است. برای مثال گفته شده که این دو وزارتخانه در حال مذاکره برای رایگان شدن و یا کاهش هزینه این کلاس ها برای دانشجویان هستند و وزارت علوم نیز اعلام نموده که در حال ارسال IP های دانشگاه ها به وزارت ارتباطات است.

از سوی دیگر طرح درخواست از وزارت ارتباطات برای یاری به تسریع تکمیل زیرساخت های مورد احتیاج آموزش های الکترونیک از جمله پهنای باند نیز از دیگر مواردی است که از سوی دانشگاه ها عنوان می گردد و در این میان دانشگاه ها امیدوارند که با تحقق وعده های وزارت ارتباطات، امکانی فراهم گردد که در جهت تکمیل زیرساخت ها، پهنای باند بیشتری در اختیار داشته باشند.

بعضی دانشگاه ها نیز می گویند ایستگاه های مخابراتی اطراف دانشگاه امکان ارائه بعضی سرویس های مورد احتیاج را نداشته و درخواستشان این است که بتوانند از خطوط فیبر نوری اجاره ای استفاده نمایند.

مشکل پهنای باند در کلاس های آنلاین

فارغ از موضوع زیرساخت های سخت افزاری که قاعدتاً احتیاج به تقویت و پشتیبانی دانشگاه ها دارد، یکی از مشکلاتی که با برگزاری کلاس های درس مجازی نمود بیشتری یافت مشکل پهنای باند مربوط به کلاسهای برخط و آنلاین است که در صورت تقویت پهنای باند، موضوع آموزش مجازی و راه دور می تواند صورت نهادینه به خود گیرد.

موضوع آموزش مجازی بر بستر پیغام رسانه ای خارجی از دیگر مواردی است که به دلیل نبود امکانات پیغام رسان های داخلی دانشجویان را سردرگم نموده است. چرا که دانشجویان معتقدند پیغام رسان های داخلی کیفیت مدنظر را ندارند. پیغام رسان تلگرام با محدودیت و فیلتر روبرو است و پیغام رسان واتس اپ و اینستاگرام تنها امکانی است که دانشجویان در اختیار دارند و به دلیل نبود بسترهای کلاس مجازی، باید به این پیغام رسان ها تکیه نمایند.

موانع موجود در آموزش مجازی دانشگاه ها از نگاه وزارت علوم

روز گذشته وزارت علوم با انتشار اطلاعیه ای، ضعف در کیفیت ارتباطات اینترنتی در بعضی مناطق کشور، کمبود سرعت و پوشش خدمات اینترنتی، بالا بودن هزینه های خدمات اینترنتی، فیلترینگ و محدودیت های موجود در استفاده از نرم افزارها و شبکه های اجتماعی خارجی را از جمله موانع موجود در آموزش از راه دور دانشگاه ها در بحران کرونا مطرح کرد.

این وزارتخانه همچنین با اشاره به فراهم شدن 100 گیگابایت اینترنت رایگان برای همه اتصالات خانگی و تسهیل مناسبی که در اختیار دانشجویان در جهت کاهش هزینه ها و بهبود ارتباطات اینترنتی قرار گرفته، اعلام نمود: وزارت ارتباطات برای دانشگاه ها نیز در حال محاسبه میزان ترافیک اضافه تحمیل شده است تا آنها از ترافیک رایگان بهره مند شوند.

افزایش غیرقابل پیش بینی مصرف اینترنت

در این راستا حمید فتاحی مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در تبادل نظر با خبرنگاران، در خصوص موضوع کیفیت ارتباطات اینترنتی و محدودیت های استفاده از شبکه های پیغام رسان که به عنوان موانع پیش روی آموزش مجازی از سوی وزارت علوم مطرح شده است، توضیحاتی ارائه داد.

وی با اشاره به وجود بعضی اختلالات در دسترسی به اینترنت گفت: به دلیل موضوع خانه نشینی دانش آموزان و دانشجویان و دورکاری مردم برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، در این ایام حجم وسیعی بر مصرف اینترنت نسبت به شرایط عادی گذشته، افزوده شده است.

فتاحی گفت: آنالیز های ما نشان می دهد که میزان مصرف کاربران در شبکه اینترنت نسبت به قبل از روزهای کرونا (حدود 20 روز پیش)، 100 درصد افزایش یافته است.

اختلالات در شبکه اینترنت مقطعی است

معاون وزیر ارتباطات گفت: این میزان حجم مصرف، برای فرایند توسعه شبکه غیرقابل انتظار بود و به رغم آنکه ظرفیت شبکه به صورت متداوم در حال توسعه است، اما شاهد یک سری اختلالات در کیفیت ارتباطات بوده ایم.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت با بیان اینکه موضوع کیفیت اینترنت را در دو سطح تحت پیگیری قرار داده ایم، ادامه داد: به این معنی که در سطح شبکه دسترسی کاربران، توسعه شبکه اپراتورها در حال اجرا است و محدودیت های تجاری میان اپراتورها برداشته شده است. در سطح شبکه ارتباطات زیرساخت نیز که توزیع پهنای باند در این سطح انجام می پذیرد، در حال توسعه ظرفیت هستیم.

تأمین پهنای باند به وسیله پروایدرهای بین المللی

وی گفت: این توسعه هم برای شبکه IP داخلی صورت می گیرد و هم با توجه به افزایش ضریب مصرف، تأمین پهنای باند بین الملل را به وسیله پروایدرهای بین المللی پیگیری نموده ایم و هم اکنون شرایط شبکه ارتباطی تا حد خوبی بهبود یافته است.

معاون وزیر ارتباطات تاکید نمود: اگر بعضی موارد به صورت موردی مطرح گردد نیز با همکاری اپراتورها ظرف 24 ساعت رفع می گردد.

فتاحی افزود: بعد از واگذاری بسته اینترنت رایگان، شاهد افزایش ناگهانی مصرف اینترنت از سوی کاربران هستیم که ممکن است در بعضی مواقع با اختلالات مقطعی در شبکه روبرو شویم اما با توسعه ظرفیت پیش بینی شده، امیدواریم هم اکنون کاربران با مشکل خاصی روبرو نباشند.

به دانشگاه ها تسهیلات می دهیم تا هزینه سربار حداقلی گردد

وی در خصوص شرایط اینترنت دانشگاه ها نیز گفت: سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در نظر دارد تسهیلاتی را در اختیار دانشگاه ها بگذارند تا بتوان هزینه سربار ارتباطات را برای آنها به حداقل برساند. البته به نظر می رسد دانشجویان با داشتن 100 گیگابایت اینترنت رایگان که از سوی اپراتورها ارائه شده است، مسئله ای بابت هزینه نداشته باشند.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در خصوص به کارگیری پیغام رسان های بومی در ارائه خدمات آموزش از راه دور نیز گفت: بر مبنای اعلام وزارت آموزش و پرورش، پیغام رسانه ای داخلی به روزرسانی شده اند و به نظر می رسد با توجه به اینکه حجم استفاده کاربران میان چندین پیغام رسان تقسیم شده است مسئله ای از این بابت وجود نداشته باشد.

آماده هرگونه اقدام برای تقویت پیغام رسانه ای داخلی هستیم

فتاحی تاکید نمود: اما با این وجود وزارت ارتباطات آماده ارائه هرگونه خدمات برای تقویت پیغام رسان های داخلی است و در صورتی که این پیغام رسانها احتیاج به پهنای باند و ظرفیت ارتباطی داشته باشند، این وزارتخانه آماده همکاری است.

وی گفت: کارگروه ویژه رصد کیفیت ارتباطات در بحران کرونا در وزارت ارتباطات به صورت دائم در حال رصد و پایش شرایط است و هرگونه مسئله ای را در اسرع وقت پیگیری می نماید.