تأثیر ورزش بر زایمان آسانتر - جعبه مهر

تأثیر ورزش بر زایمان آسانتر

نویسنده :ملوک محمدی

از آنجایی که زندگی بشر به سوی ماشینی شدن پیش می رود و تحرک بدنی در طول روز کاهش یافته ،سلامتی انسان به مخاطره افتاده است. افزایش تعداد سزارین و زایمان های سخت یکی از مواردی است که گاهی به کاهش فعالیت بدنی مادران در دوران بارداری نسبت داده می گردد .طولانی شدن مدت زمان زایمان عوارض مختلفی ،مانند عفونت داخلی رحم،افت ضربان قلب جنین،اسیدی شدن خون جنین و تأثیر نامطلوب روانی و جسمانی بر مادر و جنین دارد.خطرات عمده ای مانند عفونت شدید، حملات ترومبوآمبولی و عوارض ناشی از بیهوشی مربوط به عمل سزارین شایع تر و شدیدتر از زایمان طبیعی است.برخی از تحقیقات نشان داده است که انجام فعالیت بدنی در دوران بارداری مدت زمان مرحله فعال یا مرحله دوم زایمان را کوتاه می نماید .اما،برخی از تحقیقات دیگر این نتیجه را تأیید نکرده است .درباره تأثیر فعالیت ورزشی در دوران بارداری به نوع زایمان هم تحقیقات محدودی اجرا شده و نتایج مختلفی حاصل شده است. به گونه ای که برخی از تحقیقات نشان دهنده ی تأثیرمثبت فعالیت ورزشی بر آن بوده و برخی از نتایج دیگر هم حاکی از عدم تأثیر فعالیت ورزشی بر آن است .تحقیقات فیزیولوژیکی نشان می دهد که مادران باردار سالم می توانند بین احتیاجها ی فیزیولوژیکی مربوط به فعالیت ورزشی خود و رشد جنین سازگاری به وجود آورند .به طور مثال ،چنانچه هنگام فعالیت ورزشی به ظاهر جریان خون رحم کاهش می یابد،به نظر می رسد که مکانیسم های جبران کننده ای مانند افزایش برداشت اکسیژن و توزیع بیشتر جریان خون ،یاری می نماید تا اکسیژن رسانی به جنین ثابت بماند .به طور کلی ،به علت تعداد محدود تحقیقات اجرا شده در این زمینه ،ضد و نقیض بودن نتایج این تحقیقات، توصیفی بودن اغلب این تحقیقات و عدم کنترل برخی از عوامل مهم و مؤثر بر زایمان در بیشتر تحقیقات ،انجام پژوهش هایی بیشتر در این زمینه لازم است تا بدین وسیله بتوان برنامه ورزشی مناسبی را به مادران باردار توصیه کرد.جمعی از محققان ایرانی تحقیقی را روی شماری از زنان باردار نخست زای سالم و غیر ورزشکار انجام دادند.در این تحقیق پژوهشگران با دادن توصیه های غذایی و فعالیت های ورزشی لازم روی زنان باردار که به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شده بودند ،از هفته 26 (ماه هفتم)بارداری مطالعاتی انجام دادند .گروه تجربی از این مادران باردار از هفته 26 بارداری به مدت 10 هفته به تمرین هایی پرداختند که بر اساس هدایت های دانشکده آمریکایی مامایی و زایمان (ACOG)و توصیه های محققین انتخاب و تهیه شده بود.جلسات تمرین شامل پیاده روی برای گرم و سرد کردن و تمرینات موزون در حالت ایستاده و خوابیده بود.تمرینات چرخش لگن و تمریناتی که عضلات لگن را درگیر می کرد،هم در برنامه آنها گنجانده شده بود.اما،به علت شرایط خاص آزمودنی ها و غیر قدرتی بودن تمرینات تاثیر معنی داری بر افزایش قدرت انقباض عضلات شکم نداشت.مواردی مختلف در این نوع پژوهش ها وجود دارد که تاثیر بسیاری بر نتیجه تحقیق می گذارد. این موارد از قبیل پیشینه ورزشی مادران باردار،سن و تعداد آزمودنی ها است.با توجه به تحقیقات، ارتباط معنی داری بین ورزش دوران بارداری و مدت زمان مرحله فعال زایمان مشاهده نگردید.اما، طی تحقیقی دیگر،محققان مشاهده کردند که مدت زمان مرحله فعال زایمان در گروهی که تمرینات خود را در دوران بارداری ادامه داده بودند،به طور معنی داری کوتاه تر از گروه غیرفعال بود.این محققان نتیجه گرفتند که انجام فعالیت ورزشی در سه ماهه سوم بارداری ممکن است تأثیر مثبتی بر آمادگی دهانه رحم و هماهنگ نمودن انقباضات رحم داشته باشد و می تواند یکی از عوامل ایجاد آمادگی رحم و در نتیجه کوتاه شدن مدت زمان مرحله فعال زایمان باشد. گروه محققان ایرانی که از اساتید دانشگاه های معتبر کشور هستند، به این نتیجه دست یافتند که فعالیت ورزشی در دوران بارداری، احتمالا با کاهش مدت زمان زایمان تأثیری مثبت بر کاهش مسائل مربوط به زایمان دارد.و این نتیجه علتی مناسب برای توصیه و یا عدم توصیه به فعالیت ورزشی خاص در دوران بارداری است.

تأثیر تمرینات ورزشی در وزن جفت و جنین در بدو تولد

محققانی که پژوهش ایشان از نظر شما گذشت در ادامه تحقیق پیشین موضوعی دیگر یعنی تأثیر ورزش هوازی در سه ماهه سوم بارداری بر مقدار رشد جفت ،جنین و کودک بدو تولد را آنالیز کردند .این تحقیق روی همان گروه تجربی و کنترل ذکر شده در تحقیق پیشین انجام شد.این محققان بر این باورند که بنابر نتیجه تحقیق در گروه تمرین کننده در دوران بارداری نسبت به گروه کنترل ،وزن جفت در بدو تولد بیشتر و نسبت وزن کودک به وزن جفت کمتر بوده است. اما،وزن کودک در بدو تولد در دو گروه، تفاوتی معنا دار نداشت. با توجه به نتایج ،فعالیت هوازی در سه ماهه سوم بارداری بر رشد کودک تأثیر منفی ندارد.با همه تحقیقاتی که در این زمینه انجام شد، هنوز به پژوهش های بیشتری احتیاج است تا دانش در زمینه تأثیر فعالیت ورزشی در کودک و سازگاری های احتمالی آن کامل گردد. جفت بر تغذیه و در نتیجه سلامت و رشد جنین تأثیر دارد.براساس برخی از تحقیقات مقدار جفت با برخی از بیماریهای دوران بزرگسالی؛ مانند فشار خون رابطه دارد. تحقیقات نشان داده که تمرینات شدید در اواخر دوران بارداری تأثیر منفی بر جفت ندارد؛ اما، نسبت وزن کودک را به وزن جفت در بدو تولد کاهش می دهد.ورزش های تفریحی در سه ماهه دوم بارداری مقدار رشد جفت را افزایش می دهد و در نتیجه وزن کودک در بدو تولد افزایش می یابد. نتیجه تحقیقات پیشین نشان می دهد که وزن کودک مادرانی که به منظور اجرای تمرینات و فعالیت های تفریحی در دوران بارداری بیش از 1000کیلو کالری در هفته انرژی مصرف می کردند،در بدو تولد 310گرم بیش از وزن کودک مادرانی بود که در دوران بارداری غیر فعال بودند .تمریناتی که برای گروه تجربی از مادران باردار شرکت کننده در این تحقیق در نظر گرفته شد،بدون حرکات پرشی و هم تمرینات خوابیده به پهلو بود که تا هفته 36 بارداری ادامه داشت.

دلایل متفاوت شدن نتایج تحقیقات:

تفاوت در نوع تمرینات ورزشی و تعداد جلسات تمرین ،شرایط شغلی مادران و ویژگی های دیگری چون وزن پیش از بارداری، قد مادر، سن بارداری در زمان زایمان و تعداد زایمان های مادر در این دوره می تواند از دلایل تفاوت در زمینه تأثیر فعالیت ورزشی بر وزن کودک باشد.با توجه به نتیجه گیری از تحقیق و پژوهش اجرا شده قابل ذکر است که انجام فعالیت ورزشی هوازی مناسب در سه ماهه سوم دوران بارداری می تواند در تسهیل زایمان های مادران باردار و بر رشد جنین و بچه ها -که همانا امیدهای زندگی هستند -در بدو تولد یاری کند.

منبع:ماهنامه دنیای سلامت،شماره ی 50.

/ج