جهان به جی هفت نیازی ندارد! - جعبه مهر

جفری ساکس در گزارش خود می نویسد: آخرین نشست گروه جی 7 در کورنوال انگلستان را بایستی به معنای واقعی کلمه، نوعی هدر دادنِ منابع دانست. حتی اگر قرار بود این نشست برگزار شود، برگزار کنندگان باید آن را به صورت آنلاین برگزار می کردند و در زمان و هزینه های تدارکاتی و دیگر هزینه های مرتبط با حمل و نقل و غیره، صرفه جویی می کردند. با این همه حتی اگر این نشست آنلاین هم برگزار می شد باید اذعان کرد که نشست های جی 7 تا حد زیادی، بی مورد و بی فایده شده اند. رهبران این گروه باید از اختصاص دادنِ انرژی خود به دستورکار های نشست جی 7 که هیچ ارتباطی با شرایط مالی کنونی جهان ندارند و منافع واقعی ملت ها را کنندگی نمی کنند و در عین حال، موجب ایجاد شکاف میان اهداف اعلامی گروه جی 7 و ابزار هایی که جهت دستیابی به آن ها مورد نیاز است، می شود، قویا خودداری کنند.

به گزارش خبرنگاران، تقریبا هر آنچه در جریان نشست اخیر جی 7 در انگلستان روی داد، کم ارزش، پوچ و بی معنی بود. شاید یکی از مهمترین و مفیدترین نشست های اخیر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به رایزنی و دیدار آنلاین وی با رهبران چهل کشور جهان در ماه آپریل در مورد تغییرات آب و هوایی برشود. بدون تردید در برهه زمانی کنونی، برگزاری نشست های منظمِ آنلاین با دانشمندان، سیاستمداران، کنندگان مجلس های مختلف و فعالان حوزه های گوناگون، کاملا ضروری است. این رویه عملا انجام مذاکرات و تعاملات بین المللی را تا حد زیادی عادی سازی می کند.

با این همه باید پرسید که چرا یکچنین موضوعات و مطالبی باید در گروه جی 7 بررسی شوند؟ گروهی که خود با گروهی جی 20، تا حد زیادی جایگزین شده است. زمانی که کشور های عضو گروه جی 7 (کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلستان، آمریکا، ژاپن) نشست های سالانه خود را در دهه 1970 میلادی آغاز کردند، آن ها عملا اقتصاد جهانی را در کنترل خود داشتند. در سال 1980، آن ها تشکیل دهنده 51 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان بودند (بر اساس محاسبات و ارزش سنجیده شده تعیینِ بین المللی). در آن زمان، کشور های در حال توسعه آسیایی تنها 8.8 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دادند. با این حال، در سال 2021، کشور های عضو گروه جی 7، 31 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهند و سهم کشور های در حال توسعه آسیایی، به نحو قابل توجهی به 32.9 درصد افزایش پیدا کرده است.

گروه جی 20 که هند، چین، اندونزی و دیگر کشور های بزرگِ در حال توسعه را شامل می شود، حدودا 81 درصد از تولید جهانی را کنندگی می کند. البته که گروه جی 20 هم برای موثر بودنِ هر چه بیشتر باید دیگر بلوک های قدرت نظیر اتحادیه آفریقا را هم در برگیرد. با این حال، این گروه در مقایسه با گروه جی 7، به نحو واقع بینانه تری اقتصاد جهانی را کنندگی می کند. بدون تردید نشست سلانه آمریکا-اتحادیه اروپا، تا حد زیادی قادر است آنچه در دستورکار گروه جی 7 است را پوشش دهد.

تصویری از نشست گروه جی هفت

جدای از همه این مسائل نباید فراموش کرد که اساسا گروه جی 7 از رهبرانی تشکیل شده که به وعده های خود عمل نمی کنند. آن ها صرفا بیانیه های نمادین صادر می کنند و هیچ مسئله ای را حل نمی کنند. بدتر از همه، آن ها ژست حل مسائل جهانی را می گیرند و در عین حال، آن ها را رها کرده و به بزرگتر شدنِ مسائل کمک می کنند. نشست امسال جی 7 هم هیچ کارویژه و کاراییِ دیگری را با خود به همراه نداشت.

به نام مثال مساله واکسن ویروس کرونا را در نظر بگیرید. رهبران گروه جی 7 دستورکار واکسینه کردنِ حدودا 60 درصد از جمعیت جهان را برای خود تعریف کردند. آن ها همچنین قول دادند تا 870 میلیون دُز واکسن ویروس کرونا را در سال آینده و به صورت مستقیم در سطح جهان توزیع کنند. این اندازه برای ایمن سازی 435 میلیون نفر (دو دوز برای هر نفر) کافی است. با این حال، 60 درصد از جمعیت جهان حدودا 4.7 میلیارد نفر را شامل می شود که این اندازه ده برابر بیشتر از هدف گذاری جی 7 است.

مشکل اصلی اینجاست که اساسا رهبران جی 7 هیچ طرح تعیینی را برای پیشبرد برنامه واکسیناسسیون جهانیِ خود ندارند. این در حالی است که اساس با توجه به تعیین بودن اندازه تولید واکسن های ویروس کرونا، ارائه یک طرح روشن جهت توسعه واکسیناسیون جهانی ویروس کرونا، اساسا کار سختی نیست.

یکی از دلایل شکست خوردن ارائه طرحی روشن برای واکسیناسیون جهانی ویروس کرونا این است که اساسا آمرکیا از تعامل مستقیم با روسیه و چین خودداری می کند. از طرفی، رهبران و کشور های جی 7، مذاکرات مرتبط با واکسن ویروس کرونا را به صورت پنهانی و مخفیانه انجام می دهند و به همکاری جهانی در این رابطه نمی اندیشند. از سویی نباید فراموش کرد که یکی از عمده ترین نقص های جی 7 در برنامه ریزی هایش این است که طرح هایی کلی را مثلا در امر واکسیناسیون تعریف می کند و به مقتضیات کشور های دریافت کننده هیچ توجهی نمی کند.

یکی دیگر از مثال هایی که می توان در مورد وعده های پوچِ گروه جی 7 به آن اشاره کرد، مساله تغییرات اقلیمی است. در آخرین نشست گروه جی 7، رهبران این گروه به طور خاص به هدف کربن زدایی تا سال 2050 اشاره داشتند و از کشور های در حال توسعه هم می خواستند تا به تغییرات اقلیمی و ضرورت برخورد با آن قویا توجه کنند. با این حال جی 7 به جای ارائه طرح های تعیین مالی جهت حمایت از کشور های در حال توسعه برای دستیابی به اهدافشان، باز هم وعده های مالی داده و به هیچکدام از آن ها عمل نکرده است. کشور های جی 7 حتی در عمل به وعده های مالی که از جانب خود، آن ها را تضمین کرده بودند و سعی داشتند از طریق آن ها با تغییرات اقلیمی برخورد کنند هم شکست خوردند. دیگر وعده های جی 7 در مورد مسائلی نظیر آموزش و پرورش و مسائل فرهنگی و اجتماعی هم وضعیتی مشابه دارند و صرفا در حد همان حرف و وعده به جای مانده اند.

بدون تردید مسائل کنونی جهان به قدری گسترده هستند که صرفا با تکیه بر تعدادی محدود از کشور ها که به معنای واقعی کلمه کننده جامعه جهانی نیستند نمی توان با آن ها روبرو شد. جهان امروز با مسائل فوری و آنی نظیر پاندمی ویروس کرونا، کربن زدایی نظام انرژی جهان، و همچنین فراهم کردن امکانات آموزشی برای کشور های مخلف جهان رو به رو است که نمی توان با آن ها صرفا از درِ وعده برخورد کرد و روبرو شد.

پیشنهاد من (جفری ساکس؛ نویسنده گزارشِ حاضر) این است: باید تا جای ممکن در شرایط کنونی از دیدار های چهره به چهره پرهیز کرد و بر مرتبط ساختن شبکه ابزار های موجود، و اهداف متمرکز شد و به طور خاص به این نکته توجه کرد که بایستی اولویت بندی در انجام برخی امور رعایت شود. در این رابطه بهتر است که از جی 7 گذر کنیم و در سطحی کلان تر نظیر جی 20 به مسائل جهانی بنگریم. باید بپذیریم که ما به قطب های مختلف قدرت در جهان و همچنین صدا های مختلف جهانی از آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین هم برای حل مسائل پیچیده جهان کنونی نیاز داریم.

*جفری ساکس، اقتصاددان و استاد دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده آمریکا و رئیس شبکه راه حل های توسعه پایدار سازمان ملل متحد است. وی اکنون دستیار و مشاور آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد است.

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری