سرانجام فصل دوم پروژه مطالعاتی سفیدکوه مکران، شناسایی 9 محوطه باستانی و انجام مطالعات مردم نگاری - جعبه مهر

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حسین واحدی سرپرست هیئت باستان شناسی روز سه شنبه 21 مردادماه 99 گفت: هدف از اجرای فصل دوم آنالیز این سه روستا، ثبت آن ها، حفظ سنن و فرهنگ بومی مناطق کوهستانی بلوچستان بوده که دارای الگوی معماری، استقراری و معیشتی مشابه جوامع پیش از تاریخی از جمله جوامع نوسنگی و مس و سنگ است که در فصل نخست به عنوان نمونه های مهم و شاخص تر در منطقه شناسایی شده بودند.

او اضافه نمود: با وجود اینکه منطقه مورد آنالیز، محدوده بسیار کمی را در بر می گیرد و هدف اصلی آن ثبت سه دهکده یاد شده است، اما حاصل کار این آنالیز بسیار قابل توجه است.

واحدی بابیان این که در این محدوده در مجموع 9 محوطه باستانی شامل گورستان ها و محوطه های استقراری از دوران پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی شناسایی شده است، توضیح داد: علاوه بر محوطه های شناسایی شده، مطالعات مردم نگاری نیز در این سه دهکده صورت گرفته که اطلاعات آن در حال تدوین است و امید می رود به زودی اطلاعات این فصل از مطالعات باستان شناختی موجب ثبت این سه دهکده منحصر به فرد گردد.

او اضافه نمود: در آنالیز باستان شناختی، شواهد ویژه باستانی و مردم شناختی از جوامع کمتر شناخته شده سفیدکوه به دست آمده که از بارزترین آن ها می توان به کشف شواهد معماری مدور در منطقه سفیدکوه که شامل هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان بوده و تداوم آن نیز تا به امروز ادامه دارد به همراه گونه سفال خاصی که به لوندو (Londo) معروف است و شواهدی از سفال های مشکوک به دوره مس و سنگ و مفرغ است، اشاره نمود. همچنین نتیجه آزمایش های گاه نگاری مطلق آن ها به زودی منتشر خواهد شد.

سرپرست هیئت باستان شناسی گفت: سفال های لوندو جزو سفال های شاخص بلوچستان بوده و می توان این گونه سفال را هم افق با سفال های دوره اول تپه یحیی کرمان و محوطه کفتری در فارس و احتمالاً متعلق به هزاره سوم و دوم پیش از میلاد دانست که شاهدی بر تعامل و تبادلات میان مردمان منطقه است.

او اضافه نمود: به طورکلی در این فصل از آنالیز، حجم و تراکم نمونه های سفالی به دست آمده از سطح مناطق مورد آنالیز، نسبت به فصل قبلی بسیار بیشتر و نمونه های به دست آمده از سطح محوطه های استقراری به نسبت کمتر از نمونه های به دست آمده از گورستان ها است.

به گفته واحدی در کنار یافته های مطرح شده در این فصل، شواهد تازه ای از وجود دمب های مدور و گورهای سنگچین راست گوشه مربوط به دوران پیش از تاریخ و تاریخی که از اهمیت قابل توجهی برخوردار است شناسایی و موردآنالیز قرارگرفته است.

او با اشاره به نمونه گور مدور شناسایی شده که نمونه های آن در مناطق هم جوار چون پاکستان و عمان (محوطه هایی چون هیفت، ام النار و جعلان) در بازه زمانی پیش از تاریخ نیز شناسایی شده، توضیح داد: طبق اطلاعات به دست آمده از فصل های گذشته و همین طور مطالعات تکمیلی در این پروژه می توان اذعان کرد که منطقه سفیدکوه تحت سیطره جوامع نیمه کوچ رو بوده و از مناطقی است که در تعامل و تبادل بین جوامع حاشیه جنوبی خلیج فارس و جوامع دشت های وسیع بلوچستان و سیستان و مناطق هم جوار به شمار می رفته است.

سرپرست هیئت باستان شناسی گفت: در این آنالیز شواهدی از گورستان های تاریخی و اسلامی نیز دیده شده که احتمال می رود به دلیل سوق الجیشی بودن منطقه از دیرباز مأمن و سکونتگاه عشایر نیمه یکجانشین بوده به طوری که این جوامع هم اکنون نیز در این منطقه سکونت دارند.

او اضافه نمود: این منطقه دارای موقعیت استراتژیک بوده و بین مناطق حاشیه ای خلیج فارس و حومه جازموریان قرارگرفته است.

واحدی عنوان نمود: همیشه پرسش های بنیادین در خصوص گاه نگاری و وجه تشابهات یافته های معماری در منطقه با نمونه های پیش ازتاریخی (نوسنگی) برای ما مطرح بوده است، که در این فصل با انجام مقایسه های نسبی صورت گرفته به پرسشی بنیادین در خصوص گاه نگاری نسبی معماری مدور در منطقه و عدم گزارش سایت های نوسنگی در منطقه به صورت کلی پاسخی داده شده است.

او اضافه نمود: طی مطالعات فصل دوم در منطقه و با توجه به انجام آنالیز برحسب نوع، مصالح، ابعاد، فرم معماری، الگوی استقراری و نیز زمین سیما و موقعیت جوی منطقه مذکور با محوطه هایی مربوط به دوره نوسنگی با شاخصه معماری مدور در مناطقی چون لوانت، بین النهرین، آناتولی، قفقاز و ماورا قفقاز، سند، ایران، حوزه خلیج فارس می توان الگوی معماری و استقراری در منطقه را همسو با معماری محوطه های نوسنگی در این حوزه های فرهنگی دانست و در نهایت بیش ترین وجه تشابه را از لحاظ نوع، ابعاد، فرم و نیز منطقه و زمین سیما مشابه با محوطه های نوسنگی در عمان، حاشیه جنوبی خلیج فارس و اردن که دارای تاریخ گذاری مطلق هستند عنوان نمود.

سرپرست هیئت باستان شناسی توضیح داد: به دلیل عدم انجام مطالعات گاه نگاری مطلق و مطالعات مرتبط به دوره نوسنگی در منطقه، در حال حاضر با انجام مقایسه های گاه نگاری نسبی و مطالعات بیشتر برای روشن سازی این بازه زمانی در منطقه پرداخته شد.

او بابیان اینکه این طرح هم راستای طرح پژوهشی سال گذشته با رویکرد قوم باستان شناسی صورت گرفته، ابراز امیدواری کرد: این طرح با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان شناسی و همکاری متخصصان بیشتر در فصل های آینده با اهداف گسترده تری از جمله مطالعه فرایند تغییرات معماری در جوامع باستانی منطقه، شناسایی دقیق تر تداوم استقرار در منطقه و ایجاد جدول گاه نگاری برای منطقه صورت گرفته است.