چرا سهم زنان در کسب و کارهای مجازی اندک است؟ - جعبه مهر

به بهانه این آمار به سراغ حانیه سامعی، مشاور امور بانوان وزیر ارتباطات و زنان فعال در حوزه کسب و کارهای مجازی رفتیم تا ببینیم چرا سهم زنان از کسب و کارهای فضای مجازی در مقایسه با مردان اندک است؟ و اینکه زنان در حوزه کسب و کارهای مجازی با چه چالش هایی روبه رو هستند و دولت باید در این حوزه چه اقدام های مؤثری انجام دهد.

نبود مهارت آموزی

حانیه سامعی مشاور امور بانوان وزیر ارتباطات اعتقاد دارد شیوع بیماری کرونا باعث شد مردم سودمنـدی کسب و کـارهای دیجیتال را بدرستی درک نموده و آن را باور نمایند. بنابراین نه تنها کسب و کارهای زیادی وارد حوزه فضای مجازی شدند، بلکه در این مدت زنان نیز تا حدودی کسب و کار فضای مجازی را بیشتر باور کردند.

سامعی به ایران گفت: امروزه با امکاناتی که فناوری اطلاعات در اختیار همگان قرار داده محدودیت های زمانی و مکانی هم از پیش روی زنان برداشته شده است. زنان پیش از این به دلیل محدودیت های زمانی و مکانی ورودشان به کسب و کارها با محدودیت روبرو بود به این دلیل که کلیشه های جنسیتی اجازه ورود به این حوزه را نمی داد و مهارت های لازم هم وجود نداشت ولی هم اکنون مهارت آموزی هم به وسیله فضای مجازی تسهیل شده و احتیاجی نیست زنان هزینه های سنگینی را متحمل شوند بنابراین از هر نقطه ای که هستند می توانند از این ظرفیت استفاده نموده و با سایر فعالان کسب و کار دیجیتال به رقابت بپردازند.

وی در زمینه سهم کمتر زنان از مردان در کسب و کارهای مجازی معتقد است که زنان به دلایل فرهنگی که عمده ترین آن ناباوری نسبت به خود و به دنبال آن، عدم باورپذیری از سمت دیگران است، کمتر دست به فعالیت های مالی و کارآفرینی می زنند و باعث بازدارندگی برای ورود به حوزه کسب و کارهای مجازی شده است. هرچند که در کنار آن فقدان سرمایه اولیه، نداشتن تخصص کافی برای استفاده از فضای مجازی، بی اعتمادی نسبت به فعالیت در این فضا، احساس تهدید نسبت به حریم شخصی شان و… نیز از عوامل تأثیرگذار بر این شکاف است.

مشاور وزیر ارتباطات در امور بانوان درباره مسائل و چالش های زنان نیز گفت: در پژوهش های اخیری که با یاری پژوهشگاه ارتباطات اجرا شده است تعیین شد که بعضی از چالش ها کلی است و برای مردان و زنان یکسان است ولی در بخش زنان چالش ها پررنگ تر است. یکی از این چالش ها پایین بودن مهارت زنان نسبت به مردان در حوزه فناوری اطلاعات است. زنان به اندازه مردان به مهارت آموزی در حوزه فناوری اطلاعات نمی پردازند. دختران رغبت کمتری به تحصیل در رشته های مرتبط با تکنولوژی، فنی و مهندسی دارند به عبارتی میزان اشتیاق کارآفرینی زنان و مشارکت شان در فرصت های مالی این حوزه پایین تر است بنابراین نسبت به مردان کمتر وارد بازار کار در فضای دیجیتال می شوند.

وی اضافه کرد: کلیشه های جنسیتی مثل باور به اینکه تهیه ابزارهای فناوری اطلاعات(لپ تاپ و گوشی هوشمند و تبلت و…) بیشتر امری مردانه است و اساساً مردان به دلیل شغل شان بیشتر در معرض استفاده از این ابزار ها هستند یا این باور که انجام امور روزمره به وسیله مجازی مثل پرداخت قبوض و تسهیلات و خدمات دولت الکترونیک بیشتر مردانه است، دلیل فاصله دریافت زنان از مهارت آموزی مربوط به این حوزه یا عدم اشتیاقشان به آن است.

سامعی معتقد است که زنان باید در جهت ارتقای سواد دیجیتالی و آموزش استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات بکوشند و در این راستا هم باید نهادهای متولی آموزش پا به میدان بگذارند، چرا که وزارت ارتباطات متولی آموزش نیست.

وی در ادامه گفت: البته وزارت ارتباطات به دنبال ریشه یابی و شناسایی حضور کمرنگ زنان در کسب و کارهای فضای مجازی است و در این زمینه در کوشش است تا با یاری دستگاه های دیگر و به وسیله تبیین سیاست های حمایتی بخش حاکمیتی زنان را به صورت ویژه حمایت نموده و ورود بیش از پیش آنان به حوزه اقتصاد دیجیتال را تسهیلگری نمایند تا از این طریق زنان نیز سودمندی استفاده از فضای مجازی، خدمات الکترونیک، خریدهای اینترنتی و خدماتی را بیشتر از قبل درک نموده و آموزش ببینند.

سامعی با بیان اینکه وزارت ارتباطات در سال های اخیر سعی نموده با فراهم کردن زیرساخت ها و اجرای طرح های حمایتی مانند ایران نو آفرین، ایران کارفا و... از فعالان کسب و کارهای مجازی که زنان را هم شامل می گردد، حمایت کند، اضافه کرد: وزارت ارتباطات همچنین از سه سال پیش نیز فعالیت های میدانی را در قالب طرح هایی در زمینه توانمندسازی زنان شروع نموده است تا آنها را با ابزارهای فناوری اطلاعات آشنا کند و این اقدام با طرح پژوهشی جدیدی در حال پیگیری است. در این طرح روی موانع دسترسی زنان به ابزارهای فناوری اطلاعات و ورود آنها به فعالیت اقتصاد دیجیتال متمرکز شده ایم تا بتوانیم با توصیه ها و بسته های سیاستی موانع زمینه حضور بیشتر زنان را در کسب و کارهای مجازی مرتفع کنیم. البته در این راستا تشکیل کمیسیون مالی زنان فاوا را با حضور نمایندگان اتاق های اصناف، بازرگانی، تعاون، نمایندگان مجلس تشکیل دادیم تا مسائل زنان فعال فاوا را که با آن دست به گریبان هستند شناسایی و برای برطرف آنها تدابیری اتخاذ کنیم وحتی اگر احتیاج به تصویب قوانینی به نفع زنان است، به طور جدی آن را مطالبه می کنیم.

حوزه زنان احتیاجمند نگاه ویژه تر

نازنین دانشور مؤسس تخفیفان رشد 3 درصدی دریافت مجوز از اتحادیه کسب و کارهای فضای مجازی از سوی زنان را دلیل بر فعال بودن آنها در این حوزه کسب و کار نمی داند و اعتقاد دارد صرفاً دریافت مجوز نمی تواند مبنی بر افزایش فعالیت این قشر در این فضا باشد.

دانشور گفت: تا آنجایی که می دانم با شیوع کرونا بسیاری از کسب و کارهای مجازی زنان یا تعطیل یا معلق شده اند و حتی میزان درصد فعالان حوزه زنان کاهش یافته است.

وی با بیان اینکه به شخصه رشد و پیروزیتی را در حوزه کسب و کارهای فضای مجازی زنان نمی بینم، اضافه کرد: دلیل آن هم این است که چالش های زنان نسبت به مردان در حوزه کسب و کارهای مجازی نیز پررنگ تر است. به عبارتی یکسری از چالش ها در بین مردان و زنان یکسان است ولی زنان با چالش های دیگری نیز مانند بحث های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و بخصوص در حوزه جذب سرمایه دست و پنجه نرم می نمایند.

این فعال کسب و کارهای فضای مجازی معتقد است متأسفانه همواره عملکرد زنان را براساس عملکرد گذشته شان ولی مردان را براساس پتانسیلی که دارند، می سنجند و این یکی از چالش های جدی زنان است و همین باعث شده تا استارتاپ های حوزه زنان رشد ننموده و از یک اندازه ای عظیم تر نگردد.

دانشور گفت: در جهان برای حل کردن چالش های زنان فعال در حوزه فناوری اطلاعات شرایط خاصی را در نظر می گیرند و نگاه ویژه ای به این بخش دارند تا چالش های زنان حوزه فناوری اطلاعات را حل نمایند ما نیز در کشور پست های معاونت و مشاوره زنان داریم به نظر می رسد این بخش ها هم باید از زنان حوزه فناوری اطلاعات حمایت ویژه و از آنها پشتیبانی نموده و در جذب سرمایه ها به این قشر یاری نمایند.

وی اضافه کرد: وقتی حمایت های اختصاصی را برای زنان در نظر بگیرند زنان جرأت بیشتری برای ورود به این عرصه پیدا می نمایند و تا اندازه ای می تواند ریسک پذیری آنها را کاهش دهد، چون زنان به اندازه کافی تحت فشارهای فرهنگی و اجتماعی هستند.

فاطمه جعفری مدیر سایت سهام یاب نیز معتقد است از آنجایی که زنان کشور ما در بخش اشتغالزایی نسبت به مردان کمتر فعال بوده و تنها 14 درصد از زنان بالغ مشغول به کار هستند، بنابراین به همین نسبت هم سهم کمتری را در کسب و کارها دارا خواهند بود.

جعفری با بیان اینکه اگر نسبت زنان به مردان در راه اندازی کسب و کار اندک است به دلیل بحث فرهنگی است، گفت: ولی باید به این مسأله باور داشت که امکان رشد و بالندگی زنان در فضای مجازی نسبت به محیط واقعی بیشتر است بنابراین آنها می توانند از این فضا به خوبی استفاده نمایند.

وی درباره چالش های پیش روی زنان برای راه اندازی کسب و کار در فضای مجازی نیز گفت: به نظرم اتفاقاً زنان برای راه اندازی کسب و کار در فضای مجازی با چالش های کمتر فرهنگی و اجتماعی نسبت به اشتغال در محیط های فیزیکی مانند صنایع و... روبه رو هستند چون فضای مجازی محیط جدید کسب و کاری است و هنوز تفکرات سنتی و فرهنگی درگیر آن نشده و کمتر اشتغال زنان در این فضا به چشم می آید از این رو به نظرم کار زنان در فضای مجازی راحت تر است.

جعفری معتقد است زنان نباید با بی مهری های ارگان ها و نهادها کوتاه بیایند و باید به کار خود ادامه دهند چون کسی نمی تواند به دلیل زن بودن جلو فعالیت کسب و کاری آنها را در محیط فیزیکی و مجازی بگیرد. زنان معمولاً خیلی زود نسبت به مردان سرخورده می شوند و بیشتر از مردان از شکست و ریسک پذیری می هراسند و باید با این موضوع مقابله نمایند.

وی اضافه کرد: به نظرم نباید حیطه های کاری زنان و مردان را در زمینه حمایت ها از هم جدا کنیم چون با جداسازی آنها به زنان کارآفرین و مردان کارآفرین، بیشتر در حق زنان اجحاف می گردد؛ به نظرم فقط باید ضمن معرفی الگوهای پیروز و پیشرو به زنان، در کنار تصمیم هایی که برای هر دو بخش گرفته می گردد تمرکز بیشتری روی بخش بانوان صورت بگیرد تا این بخش نیز تقویت گردد.

namasho.com: نماشو، طراحی سایت، سئو، چاپ و طراحی گرافیکی را به ما بسپارید.

جعبه مهر: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای جعبه مهر