یکی از زیباترین درختان دنیا در ایران می میرد؟ + تصاویر - جعبه مهر

ایرج امیری در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران با بیان اینکه تاکنون 18 رویشگاه انار شیطان یا گل پرک با وسعت بیش از 120 هکتار در منطقه جنوب کرمان شناسایی گردیده است، اعلام نمود: انار شیطان یکی از گونه های درختی بسیار با ارزش است که بر اساس تحقیقات انجام گردیده با توجه به ارزش منحصر به فرد اکولوژیکی، اقتصادی و دارویی و همچنین سخت بودن تکثیر و زادآوری آن می طلبد در راستای حفاظت از این منبع مهم ژنتیکی برنامه ریزی و مدیریت لازم صورت گیرد.

وی بیان نمود: باید توجه کرد که حفاظت از یک گونه گیاهی، بازیابی و تکثیر جمعیت مستلزم شناخت روابط پیچیده آن با سایر موجودات و محیط اطراف آن ها و به عبارت دیگر مطالعات بوم شناسی آن است و این امر نخستین و اساسی ترین گام در طرح جامع حفاظت از نابودی گونه های در معرض انقراض است.

امیری توضیح داد: درخت گل پرک که به زبان فارسی به نام های گل پرک و انار شیطان معروف است از نظر دارویی، صنعتی، زیست محیطی، فضای سبز، کنترل فرسایش و ژنتیکی اهمیت ویژه ای دارد و از نظر دارویی از پوست، برگ، میوه و دانه این گیاه استفاده های زیادی می گردد.

وی اضافه نمود: پوست درخت گل پرک دارای مواد آرامبخش و مقوی قلب بوده و در درمان بیماری سیفلیس به کار می رود، ساقه های این درخت دارای خواص ضد باکتریایی، محافظتکننده کبد و ضددرد یا مسکن است و برگ های آن حاوی اسیدهای اولینولیک، اوروسولیک و بتولینیک هستند و در طب سنتی از این گیاه برای درمان بی اختیاری ادرار، بزرگی طحال، سوزاک و برخی بیماری های پوستی و کبدی و از دانه های آن برای جلوگیری از آبسه استفاده می گردد.

رئیس اداره جنگل داری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان با اشاره به اینکه این گونه نادر از نظر صنعتی از جمله درختانی است که چوب هایی با تراکم بسیار زیاد و قابلیت استفاده در صنعت چوب دارد، ادامه داد: چوب انار شیطان حاوی مواد لاپاکول بوده که دارای خاصیت ضدقارچ و موریانه است و برای فراوری مبلهای بسیار گران قیمت، اسباببازی و وسایل خاص استفاده میگردد.

وی اظهار کرد: انار شیطان از نظر زیست محیطی گونه ای است که پناهگاه مناسبی برای بسیاری از جانوران مناطق خشک و حشرات نادر ایجاد می نماید و قسمتی از آشیانه اکولوژیک آن ها را تشکیل می دهد و همچنین یک منبع ژنتیکی کمیاب است که پراکنش آن فقط در برخی قسمت های شمال غربی هندوستان، جنوب پاکستان، عربستان و جنوب ایران گزارش گردیده است.

امیری اعلام نمود: درخت گل پرک از نظر فضای سبز، گونه ای مقاوم به خشکی و سازگار با شرایط خشک و نیمهخشک کشور است که در زمان گل دهی بسیار زیبا بوده و شکل تنه و آرایش شاخسارهای آن به قدری جذاب است که در فهرست زیباترین درختان دنیا در آمده است.

وی با بیان اینکه انار شیطان از نظر کنترل فرسایش به خوبی در اراضی شنی و فرسایش پذیر دامنه ها رشد نموده و شنهای روان را تثبیت می نماید، اذعان کرد: بر اساس آنالیز ها و مشاهدات محققان از زیستگاه های آن در سطح کشور، توانایی و استقرار کنترل فرسایش خاک توسط درخت گل پرک گزارش گردیده است. گیاه انار شیطان با توجه به مقاومت زیاد به خشکی و آتش سوزی گزینه مناسبی برای کنترل جنگل زدایی و توسعه جنگل در مناطق خشک و نیمه خشک است، همچنین گل پرک از نظر ژنتیکی گونه ای نادر است که در کشور ما به دلیل استفاده شاخ و برگ برای تعلیف دام ها، سوخت چوب و زغال و برخی خواص دارویی آن از یک طرف و رشد کند و امکان تجدید نسل کم آن از طرف دیگر رو به نابودی و انقراض است.

رئیس اداره جنگل داری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان گفت: نه تنها جلوگیری از فرسایش ژنتیکی این گونه نادر از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی جنگلی موجود در کشور از اهمیت زیادی برخوردار است، بلکه فراوری نهال های آن در سطح زیاد و توسعه سطح زیر کشت آن به منظور استفاده از درخت انار شیطان در صنایع داروسازی، صنعت چوب، کنترل فرسایش، زیباشناسی و فضای سبز لازم است.

وی بیان نمود: معین موانع موجود برای تکثیر این گونه، شناسایی عوامل تخریب رویشگاه های آن، معین نیازهای اکولوژیک، دامنه بردباری ژنوتیپ ها در برابر تنش های محیطی، ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیتهای باقی مانده، ارائه روشی برای تکثیر انبوه و سریع، معین مکانها یا سایتهایی برای استقرار این گیاه و ایجاد رویشگاه های جدید از جمله مهم ترین گام ها و اولویتهای تحقیقاتی است که برای حفاظت گونه بسیار باارزش انار شیطان در کشور باید مورد توجه قرار گیرد.