10 اپیدمی که تاریخ بشر را تغییر داد ، از مرگ سیاه تا کرونا و کووید19 - جعبه مهر

به گزارش خبرنگاران به نقل از خراسان، هزاران سال است که بیماری های عالمگیر در جهان وجود دارند و بشر از همان سال های نخستین حیات اجتماعی خود با آن ها روبه رو بوده است. نخستین اشاره های منابع تاریخی به بیماری های همه گیر را شاید بتوان به شیوع چنین بیماری در سال 430 قبل از میلاد مسیح و در طول جنگ های پلوپونزی (جنگ هایی که بین متحدان دولت شهر آتن و متحدان اسپارت در یونان رخ داد) نسبت داد. خبرگزاری الجزیره، طی گزارشی به بررسی 10 بیماری همه گیر پرداخته است که باعث تحولات چشمگیر در جامعه بشری شده اند.

بیشتر بخوانید: هجوم بیماری به ایران؛ اسفند 21 تا اسفند 98 | از ماجرای شیخ بلژیکی و نامه لهستانی ها تا 12 لحظه ماندگار کرونا

• طاعون ژوستینین و افول امپراتوری روم| (541-750)

طاعون ژوستینین، یک همه گیری جهانی بود که امپراتوری بیزانس و به ویژه پایتخت آن کنستانتینوپول (= قسطنطنیه-استانبول) و همچنین پادشاهی ساسانی (ایران) و بندرهای سراسر حاشیه دریای مدیترانه را درگیر خود کرد. این طاعون یکی از کشنده ترین طاعون های تاریخ بود که در حدود دو قرن شیوع خود 25 تا 50 میلیون نفر (13 تا 26 درصد جمعیت جهان در زمان آغاز آن) را طعمه مرگ کرد. تخمین زده می شود که طاعون ژوستینین جمعیت قاره اروپا را ظرف تنها 12 ماه به نصف کاهش داد و در زمان اوج شیوع خود روزانه جان پنج هزار نفر را می گرفت.

پروکوپیوس، یکی از مورخان یونانی آن عصر، این همه گیری را جهانی توصیف می کند. این طاعون نام خود را از ژوستینین یکم گرفته است که در زمان شیوع آن، امپراتور روم شرقی بود. ژوستینین خود به این طاعون مبتلا شد ولی جان سالم به در برد.

به گفته منابع تاریخی، گسترش این بیماری همه گیر به متوقف کردن فعالیت های تجاری و تضعیف امپراتوری روم منجر شد. این امپراتوری بسکمک از متصرفات خود در شمال آفریقا، شرق اروپا و غرب این قاره را از دست داد.

• مرگ سیاه و زوال فئودالیسم در اروپا| (1347-1351)

مرگ سیاه یک اپیدمی طاعون است که کل اروپا را در سال های 1347 تا 1351 میلادی دربرگرفت. این اولین همه گیری بزرگ اروپا نیست ولی اولین اپیدمی بود که به طور دقیق توسط مورخان توصیف شد. تعداد مرگ ومیر ناشی از این بیماری کاملاً مشخص نیست، اما برآورد آن حدود یک چهارم تا یک سوم جمعیت اروپا یا 25 میلیون نفر طی این سه سال است. در همان دوره، تقریباً همین تعداد کشته در آسیا برآورد می شود. یکی از مهم ترین پیامدهای این بیماری همه گیر، آغاز زوال شیوه زندگی فئودالی در اروپا بود چرا که بسکمک از نیروهای کار (دهقانان و کشاورزان) از میان رفته بودند.

• آبله و استعمار قاره آمریکا| (سده های 15 و 17)

اروپایی ها هنگام ورود به قاره آمریکا در سال 1492 تعدادی از بیماری های همه گیر جدید را نیز به وجود آوردند. یکی از این بیماری ها آبله مرغان، نوعی بیماری عفونی بود که حدود 30درصد از مبتلایان را به کام مرگ کشاند. بر اساس برخی گزارش ها، در این دوره، آبله تقریبا 20 میلیون نفر یا حدود 90درصد از جمعیت قاره آمریکا را کشت. این اپیدمی به اروپایی ها کمک کرد تا استعمار و توسعه مناطق تخلیه شده را تغییر دهند.

• وبا و توزیع ناعادلانه ثروت| (1817 - 1823 میلادی)

این بیماری همه گیر، پیش از آن که یک پزشک انگلیسی به نام جان اسنو بتواند اطلاعاتی درباره راه های محدود کردن شیوع آن به دست آورد، جان میلیون ها نفر را در شبه قاره هند و اطراف آن گرفت. سازمان بهداشت جهانی بیماری وبا را - که سالانه بین 1.3 تا 4 میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا می کند - به عنوان یک بیماری همه گیر فراموش شده، توصیف کرده است. از آن جایی که عفونت وبا به دلیل خوردن غذا یا آب آلوده به میکروب های خاص ایجاد می شود، این بیماری توانسته است در کشورهایی که از توزیع ناعادلانه ثروت و نبود توسعه اجتماعی رنج می برند، به تعداد بی شماری آسیب برساند.

• آنفلوآنزای اسپانیایی و تلاش های جهانی| (1918 - 1919)

آنفلوآنزای اسپانیایی در آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و حتی قطب شمال و برخی جزایر دورافتاده اقیانوس آرام فراگیر شد. بیش از نیم میلیارد نفر به آنفلوآنزای اسپانیایی مبتلا شدند که از این تعداد بین 20 تا 50 میلیون نفر جان خود را از دست دادند.

این میزان تلفات جهان را به این راستا سوق داد که تلاش خود را برای مبارزه با چنین بیماری های عالم گیری، افزایش دهند.

• آنفلوآنزای هنگ کنگ و اهمیت واکسن| (1968 - 1970)

آنفلوآنزای آسیایی در سال 1957 شیوع یافت و به آنفلوآنزای هنگ کنگ معروف شد. اعتقاد بر این بود که ویروس آنفلوآنزای هنگ کنگ، جهش یافته ویروسی است که مسئول بیماری آنفلوآنزای آسیایی بود که پس از 10 سال دوباره ظاهر شده بود. تخمین زده می شود که این ویروس حدود یک میلیون نفر را که 0.1 آن ها در ایالات متحده بودند، به کام مرگ کشاند.

به طور کلی، این بیماری همه گیر به جامعه بهداشت جهانی کمک کرد تا نقش حیاتی عملیات واکسیناسیون را در پیشگیری از شیوع بیماری های بعدی درک کنند.

• سندروم حاد تنفسی و کارایی قرنطینه| (2002-2003)

سندروم حاد تنفسی (سارس) در سال 2003 و در استان گوانگدونگ چین شیوع پیدا کرد. با این حال، عواقب شیوع سندروم حاد تنفسی 2003 به دلیل واکنش شدید به بهداشت عمومی توسط مقامات جهانی، از جمله جداسازی مناطق آسیب دیده و افراد آلوده یا به عبارت بهتر اعمال قرنطینه، تا حد زیادی محدود بود.

• آنفلوآنزای خوکی و یک هشدار جدید |(2009-2010)

این بیماری نوع جدیدی از ویروس آنفلوآنزا بود که در سال 2009 ظاهر شد. در زمان اوج شیوع این آنفلوآنزا، بیش از 60 میلیون نفر در ایالات متحده آلوده شدند و تعداد کشته شدگان جهانی، بنا بر برخی آمارها از 151 تا 575 هزار نفر نیز ذکر شده است. این بیماری ویژگی عجیبی داشت چرا که بیش از 80 درصد مرگ و میر ناشی از آن مربوط به گروه های سنی زیر 65 سال بود.

• ابولا و هزینه های هنگفت مالی| (2014 - 2016)

این ویروس برای اولین بار در سال 2014 در یک دهکده کوچک در کشور آفریقایی گینه ظاهر شد و در ادامه به تعداد کمی از کشورهای همسایه در غرب آفریقا نیز شیوع یافت. این ویروس از 296 هزار آلوده در کشورهای گینه، لیبریا و سیرالئون بیش از 11 هزار نفر را کشته است. همچنین تخمین زده می شود که ویروس ابولا، بیش از چهار میلیارد دلار هزینه به این کشورها تحمیل کرده باشد.

• کووید 19| (دسامبر 2019)

در اواخر سال گذشته میلادی بود که گونه ای جدید از کروناویروس ها که بعدها COVID-19 نامگذاری شد، در منطقه ووهان استان هوبی چین کشف شد. در این مدت زمان اندک این ویروس توانسته بیش از یک میلیون و 300 هزار نفر را در بیش از 200 کشور جهان آلوده کند و جان بیش از 70 هزار نفر را بگیرد. با این حال هنوز پیامدهای ناشی از این ویروس به پایان نرسیده است.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما