برای آلودگی هوای تهران هم نامگذاری کنید! - جعبه مهر

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، سرفه های خش داری می کرد. سن و سال بالایی داشت، اما پرواضح بود سن و سال بالا و طبیعت و بیماری شخصی باعث این سرفه ها نشده است. یعنی کافی بود نگاهی به آسمان می انداختی و با آلودگی عجیب هوای پایتخت روبه رو می شدی، آن وقت لازم نبود خیلی صبر کنی تا راننده کاسه صبرش سرریز گردد و به شرایط موجود حمله کند. یکی درمیان دنده عوض می کرد، دستمال مرطوبی روبه روی دهانش می گرفت و سرفه می کرد. بعد از چندبار تکرار این کار و بعد از آنکه از خجالت راننده ای که یک دفعه مقابلش پیچید درآمد، گفت که نامردها به جای اینکه جلوی این شخصی سوارها را بگیرند، جلوی این همه ماشین را بگیرند که خیابان را قرق نموده اند، فقط پول طرح را زیاد کرد ه اند. شهر که برای پولدارها باشد این طور می گردد، ما هوا نداریم نفس بکشیم و مجبوریم برای سیرکردن شکم خودمان و خانواده مان در این هوا رانندگی و مسافرکشی کنیم، اما اینها هوا را هم می فروشند و با جان خلق الله بازی می نمایند.صحبت ها طولانی تر از اینها بود، هم من راستام طولانی بود و هم ترافیک بر مدت زمان مسافرتم اضافه نمود، اما اصل کلام همین چند خط بود که هم درد دل ما بود و هم تکمله ای برای خطوط بعدی.

از باد و باران تا نهادهای مختلف؛ مدیریت واحد حلقه مفقوده مقابله با آلودگی هوا

مدرسه ها تعطیل می شوند، عبور و مرور در شهر کمی کاهش می یابد، همه اظهارنظر می نمایند و راه چاره ارائه می دهند، اما آنهایی که باید کاری نمایند فقط به یک فشار مختصر اقتصادی بسنده می نمایند و به جای ممانعت از ورود خودروهای شخصی به محدوده طرح ترافیک هزینه ورود به طرح را 50 درصد بیشتر می نمایند تا احتمالا پولدارها به ریش مردم بیچاره و عابران این شهر آلوده بخندند و پولش را بدهند و در محدوده مرکز شهر تردد نمایند. برای نقد شرایط موجود آب و هوای کشور می توان ساعت ها، روزها و شاید سال ها گفت و نوشت، اما خب قبل از ارائه اصول مدنظر بگذارید چند خبر را مرور کنیم.

سازمان هواشناسی با صدور اخطاریه ای نسبت به کاهش کیفیت هوای تهران و کرج تا حد هشدار برای تمام گروه ها اطلاع داد. در اخطاریه سازمان هواشناسی آمده است: با افزایش غلظت آلاینده های جوی در تهران و کرج از امروز (20 آبان ماه) تا ظهر پنجشنبه (23 آبان ماه) کاهش کیفیت هوا تا حد هشدار برای تمام گروه ها پیش بینی می گردد.

حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت در پاسخ به پرسشی درمورد ایرادات پلیس به طرح کاهش آلودگی هوا در پایتخت گفت: ما این موارد را با نامه ای به شهردار تهران ارسال و پیشنهادها و نکات خود را مطرح نموده ایم. به عنوان مثال معتقدیم در نیمه دوم سال خاتمه طرح باید از ساعت 19 کاهش پیدا کند، چراکه در شرایط فعلی سبب افزایش بار ترافیک به ویژه در لایه بیرونی محدوده طرح می گردد. واقعیت این است که ضروری است برای کنترل ترافیک هم افزایی بیشتری داشته باشیم. برخورد با خودروهای دودزا با جدیت از سوی پلیس ادامه دارد اما توپ را در زمین هم انداختن مسئله ای از مردم حل نمی نماید. جلسات سمبلیک و تکراری و حرف های انتزاعی باید به جلسات و سخنان کارشناسی بدل گردد و دستگاه ها بگویند که چه اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا انجام داده اند. غیر از این بوده که در هنگام آلودگی هوا منتظر باد و باران هستیم؟

حسین شهبازی، مدیر واحد مدل سازی و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ضمن اشاره به هوای سالم در سه منطقه پایتخت از حاکمیت هوای ناسالم برای همه گروه های عمده مناطق جنوب تهران اطلاع داد.

محسن پورسیدآقایی، معاون حمل ونقل ترافیک شهرداری تهران با اشاره به پویایی طرح ترافیک جدید و افزایش قدرت مانور برای اعمال تصمیم با ابزارهای جدید، گفت: از دوشنبه با اجرای مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا مبنی بر نیم بها شدن قیمت بلیت حمل ونقل عمومی، اعمال سختگیری بیشتر به خودروهای شخصی با افزایش عوارض ورود به طرح ترافیک و محدوده کنترل آلودگی هوا به میزان 50 درصد و ممنوعیت تردد شبانه کامیون ها انتظار می رود شرایط آلودگی بهبود پیدا کند و ان شاءالله به مرز هشدار و تعطیلی مدارس و ادارات نرسیم.

اینها همه بخشی از اظهارنظرها و ارائه راه چارهها در ارتباط با مساله آلودگی هواست؛ از باد و باران تا شهرداری، تا شورای شهر، تا پلیس، تا محیط زیست و همه و همه در این مساله صاحب نظر و نفوذند و شاید بتوان گفت که یکی از اصول اصلی مقابله با آلودگی هوا و حرکت در راستا بهبود کیفیت هوا، ایجاد یک مدیریت واحد برای این ماجراست؛ اینکه یک نهاد متولی و یک تیم مستقل هم مسئولیت شرایط فعلی را بپذیرد و هم برای بهبود آن کوشش کند و جوابگو باشد.

نمونه های پیروز مقابله با آلودگی هوا

این بخش گزارش شاید تکرار گفته ها باشد اما خب خواندن دوباره آن خالی از لطف نیست. خصوصا وقتی غرض صرفا نقد وضع موجود نیست و درصدد ارائه آلترناتیو برای شرایط فعلی هستیم ناگزیر به معرفی شهرهای دیگر در نقاط دیگری از دنیا هستیم که با غول آلودگی روبه رو بوده و مقابله مثبتی داشته اند. انگلستان و مکزیکوسیتی دو نمونه از اصلی ترین شهرهای آلوده دنیا بوده اند که راه چارههای مقابله با آنها می تواند به عنوان الگو برای سایر شهرهای دنیا ازجمله ایران مورداستفاده قرار گیرد. در سال 1956 و در اوج آلودگی های هوای لندن، پایتخت انگلستان، لایحه هوای پاک در مجلس این کشور به تصویب رسید تا کوشش ها برای مقابله با آلودگی هوا به صورت منسجم ادامه یابد؛ اتفاقی شبیه همان مطالبه ای که برای مدیریت یکپارچه این مساله چند خط قبل تر عنوان شد. سوزاندن زغال سنگ در منازل، دور کردن کارخانه ها از اطراف شهر و دریافت عوارض برای ورود به شهر بخشی از اقدامات انگلیسی ها برای مقابله با آلودگی هوا بود. بعد از این مرحله، سیاست استفاده و فراوری خودروهای پاک به عنوان مرحله بعدی مقابله با آلودگی هوا در دستورکار نهاده شد. تغییر استاندارد های سوختی وسایل نقلیه مختلف از موتورسیکلت ها تا خودروهای سنگین و استفاده از ماشین های فشرده نماینده خاک و... راه چارههای بعدی انگلیسی ها برای بهبود هوای لندن بود.سوای لندن همان طور که گفتیم، مکزیکوسیتی هم از شهرهای شاخص دنیا در مقابله با آلودگی هوا بوده است. این شهر که در سال 1992 به عنوان آلوده ترین شهر دنیا معرفی گردید با اجرای سیاست های منسجم تقابلی به جایی رسیده است که امروز حتی نامش بین 10 شهر اول آلوده دنیا هم نیست. سرمایه گذاری حدود چهارمیلیارد دلاری برای فراوری سوخت با گوگرد پایین یکی از اولین راه چاره های دولت مکزیک برای مقابله با معضل آلودگی هوا بود. راه اندازی اتوبوسرانی خاصی به نام متروباس و انتقال حجم بالایی از جابجایی شهری به این سیستم گام مهم دیگری بود که باعث کاهش آلودگی هوا در مکزیکوسیتی شد. پرداخت وام برای تعویض خودروهای فرسوده و رشد سریع مترو و راه اندازی خطوط متعدد گام های دیگری بود که توسط مکزیکی ها برداشته می شد و به استفاده از خودروهای هیبریدی و وضع قوانین محدودیت زا برای خودروهای شخصی منتج شد تا امروز از این شهر به عنوان نمونه پیروز مقابله با آلودگی هوا یاد گردد.

تا وقتی مشکل حمل ونقل عمومی حل نگردد، مشکل آلودگی هوا هم حل نخواهد شد

در چه شرایطی هستیم، چه اتفاقاتی افتاده است که به این وضع رسیدیم، برای خروج از این اوضاع چه نموده ایم و دورنمای آینده چه خواهد بود؟ همه سوالاتی است که شاید توضیح و توصیف آن از توان نگارنده خارج باشد. به همین دلیل با دو تن از مطلعان و کارشناسان این حوزه به گفت وگو پرداختیم. محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت محیط زیست استان تهران ابتدا در گفت وگو با فرهیختگان با تشریح شرایط موجود در ارتباط با آلودگی هوای پایتخت اظهار داشت: آلودگی هوا تابع دو موضوع است؛ یکی بحث عوامل اقلیمی و پارامترهای هواشناسی و دوم هم میزان انتشار آلاینده ها از منابع فراوری نماینده آلودگی. ما اگر وارونگی دما را داشته باشیم، حتی اگر بهترین تکنولوژی های مقابله با آلودگی هوا را هم داشته باشیم باز میزانی از آلودگی فراوری خواهد شد و وجود خواهد داشت و اقدامات ما از حجم آلودگی کم خواهد نمود. پس وقتی وارونگی دما داریم قطعا آلودگی هوا پیامد آن خواهد بود. کشورهای پیشرفته ای مثل فرانسه را ببینید، در پاریس وقتی وارونگی دما ایجاد می گردد عددهای مربوط به آلودگی هوای آنها هم شبیه همین عددهای ما می گردد.

معاون پایش و نظارت محیط زیست استان تهران در ادامه به اقدامات مقابله ای نهادهای مختلف در مواجهه با معضل آلودگی هوا اشاره نمود و گفت: درباره اینکه چه اقداماتی اجرا شده است باید بگویم اگر یادتان باشد سال 90-89 مدارس را وقتی تعطیل می کردیم که شاخص آلودگی بالای یا نزدیک 200 بود، الان شاخص های ما در همین تهران که خیلی آلوده است، عدد 111 را نشان می دهد. پس کاهشی که در میزان فشار آلاینده ها رخ داده ناشی از اقداماتی است که در چند سال گذشته، خصوصا از سال 93 به بعد رخ داده است. مهم ترین این اقدامات هم بحث بهبود کیفیت سوخت است، به ویژه در بخش گازوئیل که گوگردش از هشت هزار ppm به حدود

50 ppm رسیده است. ارتقای استاندار خودروهای جدید فراوریی که همه یورو 4 فراوری می شوند و از ابتدای سال آینده یورو 5 می شوند، حذف فراوری موتورسیکلت های کاربراتوری که سهم عمده ای در آلودگی هوا داشته اند هم اقدامات بعدی بوده اند. تعداد زیادی از موتورهای موجود در سطح شهر هم کاربراتوری هستند اما موتورهای جدید با استاندار یورو 4 و انژکتوری فراوری می شوند و آلودگی کمتری ایجاد می نمایند. زمانی پیکان هم همین وضع را داشت، مثلا سال 83 که فراوریش متوقف شد همچنان آن را در شهر می دیدیم اما الان یک پیکان هم در سطح شهر نمی بینیم و انتظار داریم در ارتباط با موتورسیکلت ها هم این اتفاق بیفتد. سوای اینها در بحث معاینه فنی هم اتفاقات خیلی خوبی افتاده است، اینکه دوربین ها تخلفات مربوط به معاینه فنی را ثبت می نمایند، اتفاق خوبی است. خودروهایی که در تهران تردد می نمایند معمولا معاینه فنی دارند و مسئله ای از این بابت نیست. طرح های متعدد دیگری هم رخ داده اما اثربخش ترینش همین چندتایی بود که گفتم.

رستگاری در ارتباط با آینده اقدامات در حوزه کاهش آلودگی هوا و نقطه ایده آل مبارزه با این مساله گفت: مهم ترین کاری که زمین مانده و بسیار اثربخش است گسترش حمل ونقل عمومی است. متاسفانه ما هنوز نتوانستیم به اهداف قانون حمل ونقل و ترافیک دست پیدا کنیم و همچنان سهم حمل ونقل عمومی در کلانشهر تهران به آن ایده آلی که احتیاج داریم نرسیده است و تا وقتی که شما نتوانید حمل ونقل عمومی را حل کنید نمی توانید سایر مسائل مربوط به خودرو، ترافیک و آلودگی را حل کنید. بنابراین احتیاج است که در این بخش بیشتر توجه گردد. در بحث نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی سنگین هم هنوز اتفاق مفیدی نیفتاده است.

طرح ترافیک منبع درآمد شهرداری ها و ابزاری برای جلوگیری از ورود خودرو به مرکز شهر است

دوست داشتم به جای دوره قبلی های مدیریت شهری، با اعضای فعلی شورای شهر تهران صحبت کنم، اما از صبح دیروز تا عصر هرچه تماس گرفتم به در بسته خوردم، این شد که با محمد حقانی عضو شورای شهر دوره قبلی تهران گفت وگو کردم. او در ارتباط با مساله آلودگی هوا در تهران گفت: آلودگی هوای تهران حاصل تردد خودروها و وسایل نقلیه در شهر است. حداقل 80 درصد این آلودگی ها از این راه ایجاد می گردد. حدود 6-5 میلیون خودرو و 3-2 میلیون موتورسیکلت در انواع و اقسام مختلف در این شهر تردد می نمایند. از سال 79 بنده خاطرم هست که تعاریفی از ماجرای آلودگی هوا ارائه شد و قانونی هم تصویب شد ولی این قانون که اصرار بر مصرف بنزین بدون سرب و... داشت، در سال 83 به دلایلی متوقف شد. جدا از بحث قانونی باید استفاده خودرو در شهر کمتر گردد. بنزین و معاینه فنی و مولفه های اینچنینی هم باید کنترل گردد. وقتی می گوییم 3-2 میلیون موتورسیکلت در شهر تردد می نمایند و هر موتورسیکلت کاربراتوری به اندازه هفت خودرو هوا را آلوده می نماید، عمق فاجعه معلوم می گردد. پس باید با شناخت این مسائل درخصوص آنها تصمیماتی گرفت. در دوره ای که ما در شورا بودیم قرار بود تا خاتمه سال 95 حدود 10 هزار موتورسیکلت بدون آلودگی و استاندارد وارد گردد، اما تا جایی که در خاطرم هست 10 عدد هم وارد نشد! با این حال، درحال حاضر بهترین راه تبدیل موتورهاست؛ چون هم تهیه موتور جدید هزینه بالایی دارد و هم اینکه موتورسیکلت به عنوان وسیله کار مردم است. اگر برنامه ریزی درستی در وزارت صنایع، محیط زیست و... گردد، این اتفاق رخ می دهد.

حقانی در ادامه در ارتباط با خودروهای فرسوده، گفت: ما درباره خودروهای فرسوده هم حرف می زنیم، اما این خودروها همه در اختیار مردم عادی نیست. خودروهای دولتی هم حجم بالایی از خودروهای فرسوده را تشکیل می دهند. خودروهای شهرداری، خودروهای سنگین دولتی و... سهم بالایی در آلودگی هوا دارند؛ اینها باید هرچه زودتر متوقف شوند. به اعتقاد من ما باید از پول و بودجه وزارت بهداشت و درمان هم شده، برداریم و برای این کار هزینه کنیم. دولت براساس قانون باید 50 درصد هزینه های توسعه مترو را بدهد که نمی دهد، بیش از 80 درصد هزینه نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را دولت باید بپردازد که نمی نماید، در بهره برداری مترو باید یک سوم هزینه را تامین کند که آن را کم و بیش پرداخت می نماید و اینها باید وارد بودجه شهرداری گردد که نمی گردد. آن وقت ما انتظار داریم هوا بهبود یابد. در هر کلانشهری باید عوارضش در همان شهر هزینه گردد. عوارض سوخت باید در شهرداری وارد گردد و جزء درآمدهای پایدار شهرداری گردد، اما نمی گردد. وقتی در سال 6-5 هزار نفر در تهران و بیش از 10 هزار نفر در کل کشور به طور مستقیم به دلیل آلودگی هوا فوت می نمایند، باید به زیرساخت ها توجه کنیم. باید پیشگیری کنیم. این پروژه ها را نباید پولش را از جیب مردم گرفت، نباید با شهرفروشی و تراکم فروشی و... تامین کرد. قدم اول و اساسی باید توسعه مترو باشد. تا وقتی مترو را توسعه ندهیم، بعد از آن شرایط اتوبوس را درست نکنیم، اتفاق مثبتی در ترافیک و آلودگی هوای شهر نخواهد افتاد. ما 7-6 هزار اتوبوس داشتیم که بیش از نیمی از آنها قابلیت تردد در شهر را هم نداشتند، این درحالی است که تهران احتیاج به بیش از 12 هزار اتوبوس دارد. از مسئولان بپرسید چقدر توانسته اند ناوگان شان را نوسازی نمایند؟ این ناوگان نو نیست و ایجاد آلودگی می نماید. ما باید همه همت مان را بر توسعه مترو و حمل ونقل عمومی بگذاریم. فضای سبز را هم فروختند و برج ساختند و... . در شهرداری اسبق، یا سابق نمی دانم چه بگویم! قرار بود تا سال 1404 حمل ونقل عمومی مان تکمیل گردد. همین الان که ما سال 98 هستیم بزرگراه هایمان تا 95 درصد تکمیل شده است. رمپ، لوپ، پل و... تکمیل شده است ولی مترو چطور؟ حتی بعضی خطوط را تعطیل نموده اند. به نظر من شهرداری در این شرایط بی پولی باید با یاری بخش خصوصی مترو را تکمیل کند و بعد برای بلیت مترو... به کسانی که سرمایه گذاری می نمایند، یارانه پرداخت کند.

این عضو شورای شهر در ادامه با اشاره به عدم اثربخشی طرح هایی مثل طرح ترافیک و... در کاهش آلودگی هوای پایتخت اظهار داشت: در ارتباط با طرح ترافیک هم خب، این مساله ای است که نمی تواند نباشد. در دنیا هم به خاطر جلوگیری از تردد در مرکز شهر این کار را می نمایند. اما من خیلی به این طرح ها به عنوان یاری نماینده به کاهش آلودگی هوا اعتقادی ندارم. اینها بیشتر برای جلوگیری از ورود خودرو و نبود پارکینگ در مرکز شهر و منبع درآمدی برای شهرداری است.

منبع : فرهیختگان

بازگشت به صفحه رسانه ها