دولت ترکیه زیر تیغ منتقدان، رویای کرونایی اردوغان بر باد رفت - جعبه مهر

هرچند کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و آمریکا رکورددار بیشترین آمار مرگ ومیر و مبتلایان هستند، اما ترکیه هم هرروز تعداد مبتلایانش به کرونا در حال رجحان است. شرایطی که هرچند نه به اندازه ایتالیا اما برای ترکیه شرایط بحرانی را به وجود آورده است. همین مسأله نیز بستر نقدها بسیاری در جامعه ترکیه به خصوص از سوی احزاب مخالف شده علیه دولت این کشور شده است. با اینکه برخی رهبران حزب های دیگر خواسته اند در موضوع مقابله با کرونا همگام با دولت پیش فرایند اما آنچه مبرهن است حزب عدالت و توسعه دراین باره نیز نگاهی سیاسی دارد و ترجیح می دهد به تنهایی این بحران را مدیریت کند.

تدابیر دولت ترکیه

دولت ترکیه نیز همانند دیگر کشورها برای مقابله با این بیماری و حتی قبل تر از آن برای نرسیدن ویروس کووید 19 به داخل کشور تدابیری را به کار گرفت اما بازهم چاره ساز نبود و این ویروس به ترکیه رسید و حالا حسابی در حال جولان دادن است. مهم ترین تدبیری که این کشور اتخاذ و اجرایی کرد ممنوعیت حضور افراد بالای 65 سال و افراد کمتر از 20 سال در خیابان ها بود. پس ازآن هم دولت فروش ماسک را غیرقانونی و خرید آن را رایگان گفت. البته اجرای ممنوعیت حضور برای افراد کمتر از 20 و بیشتر 65 و ایجاد محدودیت ها برای خروج مردم از منازلشان باعث شد نیاز به ماسک سیر نزولی پیدا کند. درنتیجه ماسک رایگان چنان هزینه ای دست دولت نگذاشت.

انتقاد بر عجز و ناتوانی دولت در مهار کرونا

یکی از مهم ترین تمهیداتی که ترکیه در راستای مقابله با کرونا اتخاذ کرد، این بود که وزارت کشور ترکیه در بیانیه ای گفت از بامداد روز شنبه 23 فروردین برای مقابله با گسترش ویروس کرونا به مدت 48 ساعت در 30 کلان شهر و استان زونگولداغ مقررات منع آمدوشد برقرار می شود.

بر اساس این بیانیه وزارت کشور ترکیه، از شهفرایندان مقیم استان اشاره شده و 30 کلان شهر آدانا، آنکارا، آیدین، بالیک اسیر، بورسا، دنیزلی، دیار بکر، ارز روم، اسکی شهیر، غازی عانتب، حتای، استانبول، ازمیر، قهرمان ماراش، کایسری، کوجالی، قونیه، مالاتیا، مانیسا، ماردین، مرسین، موغلا، اردو، ساکاریا، سامسون، شانلی اورفا، تکیرداغ، ترابزون و وان خواسته شده از ساعت 00:00 بامداد روز مقرر به مدت 48 ساعت از خانه خارج نشوند.

به دنبال این بیانیه که کمی قبل از پایان روز جمعه منتشر شد، مردم این شهرها برای خرید مواد غذایی و وسایل مورجهانز خود به خیابان ها و فروشگاه ها سرازیر شدند که این امر باعث ازدحام و شلوغی در این شهرها شد. تا جایی که حتی برخی شهفرایندان به جان هم افتادند. بااینکه دولت این کشور با چنین تصمیمی خواست مانع حضور مردم در بیرون از خانه و برقراری فاصله اجتماعی شود اما ازدحام جمعیت شرایط شیوع بیماری کرونا را مهیاتر کرد.

در این میان هم دولت ترکیه و شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور با نقدها بسیاری روبه روست. از نظر برخی منتقدان اقدامات کرونایی دولت کافی نیست و دولت در حل بحران عاجز است. یکی از این منتقدان کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوریت خلق ترکیه است وی طی گفتگویی با یک برنامه تلویزیونی از اقدامات اردوغان در خصوص مهار ویروس کرونا انتقاد کرد. قلیچدار اوغلو که معتقد است منع خروج از خانه برای افراد 65 سال به بالا و 20 سال به پایین اشتباه است، گفت هنگامی که سایر اعضای خانواده به بیرون از خانه بفرایند قطعاً این افراد می توانند ناقل این ویروس به سمت منزلشان باشند. از طرفی مهم ترین انتقاد او به شرایط بیکاری بود که در پس ورود به ویروس به کشور بیشتر شده بود. در این برنامه قلیچدار اوغلو گفت با ورود این ویروس به کشور 144 هزار 690 محل درآمدزایی شهفرایندان از بسته شده است و دولت باید هر چه زودتر به فکر حل مسأله بیکاری باشد.

دیگر نقدها به سیاست های مقابله با کرونا نیز از سوی علی باباجان وزیر سابق اقتصاد ترکیه و رهبر حزب دوا منعکس شد. وی طی گفت وگویی گفت فردی که هرروز ناچار است برای خانواده اش لقمه نان ببرد چگونه می توانیم به او بگوییم در خانه بمان؟ وی در ادامه سخنانش گفت که حدود 27 میلیون از شهفرایندان از کارکنان و بازنشستگانی هستند که کمابیش حقوق بگیر دولتی هستند اما 55 میلیون دیگر چنین شرایطی ندارند و خانه ماندن برای آن ها سخت خواهد بود برای همین دولت باید تدابیری برای این 55 میلیون شهفرایند بی اندیشد.

البته نه تنها سیاست مداران بلکه برخی روزنامه نگاران منتقد اقدامات دولت ترکیه بودند که یکی از آنها مهمت یعقوب ییلماز از روزنامه نگاران مطرح ترکیه بود. او نیز طی مقاله ای در پایگاه خبری اتی 24 با تیتر هدف اردوغان لاپوشانی شکستش است بر اقدامات و سیاسی بازی رئیس جمهور ترکیه انتقاد کرد. وی در این مقاله نوشته بود اردوغان می گوید این ویروس از اروپا و آمریکا وارد کشور شده است هرچند اردوغان در سخنانش از تلاش دولت برای ورود دیرهنگام این ویروس می زند اما ناتوانی در کنترل شیوع این ویروس نشان از شکست و نابلد بودنش مرد اول سیاست ترکیه است. اما ذهن اردوغان همچنان در پی سیاسی کردن و قطب بندی است. دولت هنگام ورود این بیماری به طور گسترده و مطلوب از افراد تست کرونا نگرفت. حالا ترکیه جزو کشورهایی است که آمار مبتلایانش هرروز دو برابر می شود. تدابیری اردوغان گرفته است دارای کم وکاست و دیرهنگام است.

از دیگر منتقدان پروفسور سینان آدیامان رئیس اتحادیه پزشکان ترکیه است. وی حتی در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرده بود که آمار مبتلایان بیش از اماری است که از سوی وزارت بهداشت عنوان شده است. وی همچنین در سخنانی گفته بود که تدابیر ترکیه ناکافی است دولت باید در ابتدا تست های لازم را روی شهفرایندان انجام می داد تا افرادی که درگیر این ویروس هستند شناسایی و ایزوله می شدند. اما تدابیری که اتخاذ و اجراشده دیرهنگام بوده است. وی همچنین می گوید ترکیه شعاردر خانه بمان می دهد این درحالی است که مردم هرروز مجبورند برای رفتن به سرکار از وسایل حمل ونقل عمومی استفاده کنند.

انگشت نشانه کرونا بر صنعت توریسم

صنعت جهانگردی ترکیه مهم ترین بستر اقتصادی کشور ترکیه است. ترکیه در جذب جهانگرد در ردیف هشتم جهان قرار گرفته است و به طوری که سال 2019 بیش از 34 میلیارد دلار از صنعت جهانگردی کسب درآمد کرده بود و حالا با گسترش بیماری کرونا در این کشور مهم ترین بخشی که متضرر شد صنعت جهانگردی این کشور است. کشوری که سالانه میزبان بیش از 50 میلیون جهانگرد بود اینک با محدودیت در سفرهای خارجی و بستن مرز به روی دیگر کشورها فعالیت این بخش حدود 80 درصد محدودشده است.

اثرات محدودیت در صنعت جهانگردی ترکیه را به همراه سایر بخش های اقتصادی که درگیر رکود شده اند می توان در بیکاری های گسترده دید. در تاریخ تأسیس جمهوری ترکیه بیشترین درصد بیکاری در این کشور مربوط به سال 2009 با حدود 14.8 درصد بود اما حالا احتمال می رود بیکاری از 20 درصد هم فراتر رود.

مرد تک نفره ترکیه در مقابل کرونا

اما در این میان احمد داوود اغلو رهبر حزب آینده و کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوریت خلق پیشنهادهایی در راستای مبارزه با این ویروس برای دولت ارائه داده اند. کمال قلیچدار اوغلو تعطیلی کامل استانبول و اعلام مقررات منع آمدوشد در این شهر و قرنطینه عمومی کل کشور و دادن 2 هزار لیره ماهیانه وجه نقد به کل خانواده ها را ارائه داده بود. احمد داوود اوغلو هم در خصوص مبارزه با ویروس کرونا پیشنهاد 14 ماده ای را عنوان کرده بود که مهم ترین ماده آن این بود که درهای دولت به روی تمام دیدگاه ها و نقدها باز باشد و نظرات انتقادی همه گروه ها را پذیرا شود. دولت به شکل یک تنه در برابر این معضل ایستادگی نکند و مسئولیت ها را با دیگران تقسیم کند و اجازه دهد که گروه های دیگر نیز بخشی از کار را بر عهده بگیرند.

اما شنیده ها حاکی از آن است که اردوغان با همان سیاست زدگی ترجیح می دهد هیچ حزبی را وارد میدان نکند و دوباره با آن رویه تک نفره به کار خود ادامه دهد که قطعاً نمی تواند برای ترکیه و دولتش چندان نتیجه بخش باشد.