رها سازی زباله در طبیعت معضلی که گریبان محیط زیست را رها نمی کند - جعبه مهر

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرنگاران، رها سازی زباله در طبیعت موجب بروز تاثیرات مخربی بر طبیعت میگردد که جبران آن بسیار سخت و حتی ناممکن خواهد بود و این نکته ای است که در این شرایط از چشم بسیاری از مردم و مسئولین دور مانده است، امید است با پرداختن به این موضوع توجهات به طبیعت بیشتر گردد و بتوانیم اوضاع بهتری را برای طبیعت کشورمان رقم بزنیم.

مهدی اسماعیلی بیدهندی کارشناس محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگاران، در این رابطه اظهار کرد: در ابتدا باید بدانیم که زباله یا پسماند انواع مختلفی دارد که مسئله ای که بیشتر با آن روبرو هستیم و با شنیدن کلمه زباله و پسماند در فکر ما تداعی می گردد پسماند های خانگی است، یعنی همان زباله هایی که ما در طول روز در منزل و محل کار فراوری میکنیم که بخش عمده ای از این پسماند ها را مواد فساد پذیر آلی تشکیل می دهد و مابقی آن ها را موادی مانند کاغذ، لاستیک، پلاستیک، پارچه، مو، تکه های چوب و ترکیبات دیگری به طور معمول تشکیل میدهد.

وی اضافه نمود: درباره رها کردن پسماند ها در طبیعت باید به این نکته توجه کرد که این فرایند هم می تواند جنبه پیوسته داشته باشد و هم می تواند جنبه دفعتی داشته باشد. به طور مثال در شهری مانند سراوان در استان گیلان یا سایر شهر ها در نقاط مختلف کشورمان که پسماند های خانگی و فراوری شده در شهر، روزانه به وسیله شهرداری و پیمانکاران مربوطه جمع آوری شده و در نقطه ای بیرون شهر و در دل طبیعت رها میگردد؛ در خاتمه پسماند های دپو شده را یا آتش میزنند و یا دفن مینمایند و یا با بلدوزر و ادوات معمول از روی این زباله ها عبور مینمایند تا متراکم تر گردد و روز بعد پسماند های جدیدتر را به آن اضافه مینمایند.

اسماعیلی ادامه داد: این نوع تخلیه یا رها کردن پسماند در طبیعت یک تخلیه و رها کردن سیستماتیک است چراکه چرخه دائمی است که اتفاق می افتد و به وسیله یک نهاد یا یک سازمان حقوقی مانند شهرداری پیوسته رخ میدهد و حجم قابل توجهی دارد.

این کارشناس محیط زیست بیان نمود: این نوع تخلیه در طبیعت باعث میگردد حشرات و حیوانات موذی مانند موش ها، کفتارها، کرکس ها و حتی حیوانات غیرموذی مانند سگ ها به محل تخلیه و رها شدن این پسماند ها در طبیعت برای ارتزاق کردن نزدیک میشوند و زمانی که درلابه لای این پسماند ها برای پیدا کردن غذا پرسه میزنند بدنشان دچار آلودگی می گردد و حتی در اثر تناول مواد غذایی که از دل پسماند ها بیرون می آورند دچار بیماری میشوند.

وی بعلاوه گفت: این عمل باعث میگردد زمانی که این حیوانات در چرخه غذایی مورد مصرف حیوانات دیگر قرار میگیرند و یا در ارتباط با انسان ها هستند بیماری و آلودگی را انتقال دهند و با انتقال آن بیماری و آلودگی به حیوانات دیگر و یا انسان ها موجبات مخاطرات سلامتی را برای آن ها فراهم نمایند؛ این یک مسئله بسیار با اهمیت است، زیرا زمانی که پسماند ها به طور غیر اصولی در طبیعت رها میشوند (اعم از پسماند های عادی و... و پسماند های ویژه مانند پسماند های بیمارستانی، عفونی، شیمیایی، سمی و...) انواع پسماند ها در طبیعت رها شده است.

اسماعیلی توضیح داد: وقتی پسماند ها در یک حجم بالا و به طور سیستماتیک در طبیعت تخلیه میگردد و مدیریت اصولی بر این موضوع اعمال نمیگردد باعث میگردد این پسماند به علت داشن رطوبت یک فرآورده فرعی (by product) فراوری کند این عمل تحت تاثیر حرارت و فعل و انفعالات فیزیکی و شیمیایی که در درونش اتفاق می افتد شیرابه فراوری میکند.

این کارشناس اضافه نمود: این شیرابه یک مایع به شدت آلوده و متعفن است که از دل توده حجیم این زباله خارج میگردد که این به شدت برای سلامتی خطرناک است و در صورتی که با منابع آب سطحی و زیرزمینی تماس پیدا کند میتواند موجبات بیماری های مختلف و حتی مرگ را برای انسان ها به همراه بیاورد، از سوی دیگر هم حیواناتی که در معرض تماس با این شیرابه قرار میگیرند در معرض گرفتار شدن به انواع بیماری ها و معضلات سلامتی هستند و مرگشان هم دور از فکر نیست.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: نکته دیگر این است که زمانی که حیوانات مختلف در طبیعت و در منطقه ها دفن پسماند پرسه میزنند بعضا امکان دارد گرفتار قطعه ای از این پسماند ها شوند یا پوزه و یا گردن حیوانات در این ضایعات گیر کند و نتوانند خود را از این ضایعات رها نمایند و به مرور زمان ناتوانی برای استفاده از آب و غذا باعث خواهد شد ناخواسته مرگ دردناکی را داشته باشند و صحنه های دلخراشی را رقم بزنند.

وی اضافه نمود: نوع دیگر تخلیه پسماندها، تخلیه به صورت دفعتی است یا غیرپیوسته و غیرسیستماتیک است این نوع تخلیه به نوعی گفته میگردد که گردشگران و افراد محلی در یک مقاطع زمانی که وارد طبیعت میشوند و طبیعت گردی مینمایند یا در حواشی روستا افراد محلی فعالیت کشاورزی داشته اند که پسماند هایی که فراوری نموده اند را در طبیعت تخلیه مینمایند حجم این رهاسازی و تخلیه دفعتی مطمئناً به هیچ اسم قابل قیاس با پسماند هایی که به صورت سیستماتیک در شهر ها فراوری و به وسیله شهرداری ها در طبیعت رها میگردد نخواهد بود.

اسماعیلی در ادامه بیان نمود:، اما یک مخاطره خیلی جدی تر از آن با خود به همراه دارد و آن این است که در حالت اول به طور معمول نقطه ای که پسماند ها در طبیعت به وسیله شهرداری ها تخلیه میگردد در چند کیلومتری شهر ها هستند و قاعدتا گونه های در معرض انقراض یا حیوانات وحشی حیات وحش که در مجاورت این شهر ها زندگی مینمایند به علت فعالیت های انسانی و توسعه شهری تعدادشان اندک است وبیشتر در منطقه ها بکرتر حضور دارند.

این کارشناس بعلاوه مطرح نمود: با این فرض گردشگران و افرادی که برای طبیعت گردی به دل طبیعت میروند و به نقاط بکر پا میگذارند باعث تحت تاثیر قرار دادن و گرفتار شدن طبیعت و حیات وحش به آلودگی هایی میشوند که در قالب پسماند در طبیعت رها شده اند؛ بخشی از گرفتاری میتواند ناشی از آسیب رسیدن به آن ها باشد.

وی گفت: به طور مثال یک قوطی کنسرو که گردشگری استفاده نموده و اندازه به جای مانده غذا در آن است را رها نموده و میرود، حیوانی می آید و قصد استفاده از به جای مانده غذا را دارد در این زمان پوزه او در اثر تماس با لبه های تیز قوطی کنسرو دچار جراحت خواهد شد و ممکن است عفونت نموده و موجب مرگ حیوان گردد و یا آسیب ببیند و یا حتی این امکان وجود دارد که قوطی کنسرو در پوزه او گیر کند و نتواند خود را از این قوطی کنسرو خلاص کند.

این عضو هیات علمی توضیح داد: گاهی اوقات پسماند هایی که ما در طبیعت رها میکنیم پسماند هایی است که وقتی وارد بدن حیوان میگردد میتواند معضلات بسیار زیادی را برای آن حیوان ایجاد نموده و در نهایت منجر مرگ آن حیوان گردد، مانند انواع پلاستیک هایی که ما رها میکنیم یا قطعات سخت غیر قابل تجزیه یا دیر تجزیه پذیری که ما در کنار سرگرمی خود آن ها را در قالب پسماند در طبیعت رها میکنیم.

اسماعیلی ادامه داد: به طور کلی میتوان به این نتیجه رسید که تخلیه هر نوع پسماندی و به هر اندازه چه به صورت پیوسته و سیستماتیک، چه به صورت دفعتی و مقطعی، چه حجم کمی داشته باشد و چه حجمی زیاد، چه پسماند به اسم پسماند بهداشتی و خانگی در نظر گرفته گردد، چه پسماند ویژه ای باشه که دارای خصوصیت سمی بودن و... باشد همه این موارد به نسبتی میتواند محیط زیست ما، حیات وحش و حیوانات را تحت تاثیر اثرات سوء خود قرار دهد و در صورتی که این اثرات سوء در روبروه با حیوانات و گونه های در حال انقراض باشد میتواند این ثروت ملی ما را نابود کند.

وی اضافه نمود: گونه های در حال انقراض در زنجیره غذایی خود با چالش روبه رو هستند، زیرا بخشی از حیواناتی که در زنجیره غذایی آن ها بوده تعدادشان کاهش پیدا نموده، زیستگاهشان تخریب شده و شاید این ها به منابع دیگر غذایی هم رجوع نمایند و زمانی که ما پسماندهایمان را در طبیعت تخلیه میکنیم این پسماند ها هم میتواند به اسم یک گزینه برای حیوانات به اسم منبع غذایی برشمرده گردد و آن ها ناخواسته برای برطرف گرسنگی شان از این پسماند ها استفاده مینمایند و دچار مسائل عدیده و کشنده ای میشوند.

مدت ها است که زباله های رها شده درطبیعت معضلی برای دوست داران محیط زیست به شمار میرود و این طبیعت دوستان برای بهبودی اوضاع نابسامان زیست بوممان در کوشش اند، اما قطعا کوشش این افراد به تنهایی کارساز نخواهد بود همان طور که از قدیم هم گفته اند یک دست صدا ندارد؛ امید است با کوشش طبیعت دوستان، کاشناسان محیط زیست و مسئولین بتوانیم برای طبیعت و اکوسیستممان نقش مثبت و تاثیر گذاری را ایفا کنیم.

بیشتر بخوانید