پیروز ترین آلبوم های مشترک موسیقی ایران

به گزارش جعبه مهر، خبرگزاری ایرنا: آلبوم افسانه چشم هایت حاصل اولین همکاری مشترک همایون شجریان و علیرضا قربانی طی روزهای گذشته منتشر شد. دو ستاره جوان موسیقی سنتی و تلفیقی ایران که بعد از مدت ها یک رسم قدیمی را در موسیقی سنتی زنده کردند. در این گزارش به بهانه آلبوم افسانه چشم هایت نمونه های پیروز در حوزه آلبوم های مشترک، میان خواننده های ایرانی را مرور می کنیم.

تاریخ موسیقی سنتی ایران آنقدر غنی است که می توان سال ها با گوش جان شنید و نیازی به سنتی کارهای جدید موسیقی ایران نداشت. شاهکارهایی که با همکاری بزرگان موسیقی سرزمینی ساخته شده که نام هر یک از آنها در تاریخ موسیقی وزنه سنگینی است و می توان با قطعیت این گزاره را عنوان کرد که تا کنون هیچ کسی نتوانسته جا پای بزرگان موسیقی بگذارد. آلبوم های مشترکی که حتی اگر با کیفیت پایین و به صورت غیررسمی عرضه شدند اما برای مخاطبین جاودانه شدند و حتی کیفیت پایین ضبط مانع ارتباط گیری با آنها نشد.

چاووشهایی که صدای لشکر خوانندگان ماندگار شد

از بزرگترین و مهم ترین شاهکارهای هنری موسیقی سنتی می توان به مجموعه چاووشها اشاره کرد. مجموعه ای که شامل 12 آلبوم موسیقی است. پرویز مشکاتیان، محمدرضا لطفی و حسین علیزاده کانون چاووش را پس از استعفای دسته جمعی موسیقی دانان سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران از جمله گروه شیدا، به دلیل واقعه 17 شهریور، شکل دادند و می توان آن را اولین موسیقی زیرزمینی در کشور نام برد.

از راست: فرخ مظهری، مجید درخشانی، حسین علیزاده، نصرالله ناصح پور، جمال سماواتی و جمشید عندلیبی

آن ها در زمانی که پخش موسیقی از رادیو ممنوع شده بود، این کانون را راه اندازی کردند. آلبوم هایی که توسط گروه چاووش ساخته شد در آن زمان بسکمک را به سمت یادگیری موسیقی و سازهای سنتی کشاند. مجموعه های کانون چاوش نه تنها یک اثر هنری بلکه از نظر اجتماعی نقش بسیار مهمی در همراهی مهم ترین رویداد سیاسی اجتماعی پنجاه سال اخیر ایران داشته اند.

چاووش 7 یکی از ماندگارترین ها از این مجموعه است که محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، هوشنگ کامکار، حسین علیزاده آهنگسازان آن و محمدرضا شجریان، شهرام ناظری خوانندگان آن هستند؛ اما چاووش 3 نیز در ماندگاری چیزی از چاووش 7 کم ندارد. محمدرضا لطفی و حسین علیزاده آهنگسازی را برای خواندن بیژن کامکار و شهرام ناظری انجام دادند. در این آلبوم از اشعار شاعرانی همچون هوشنگ ابتهاج، سیاوش کسرایی، محمد فرخی یزدی استفاده شد.

شهرام و حافظ ناظری، حافظان مولانا

شهرام ناظری خواننده نام آشنای کشور با فرزندش حافظ نزدیک به سه سال آلبومی به نام شور رومی تهیه کردند. این آلبوم مشترک شامل سه ساعت موسیقی و گفتار درباره مولانا و زندگی اوست که در تور شمال آمریکا و اروپا روی صحنه رفت. در این آلبوم لحن ها و آوازهای گمشده زنده شده و در بخش هایی از این کار گویش های حماسی و لحن های آوازی که از دوران صفوی به بعد از بین رفته، به کار برده شده است.

شهرام ناظری را می توان پیش روترین خوانندگان در اجرای شعرهای مولانا دانست. این آلبوم که مولویه نیز نام دارد نامزد دریافت جایزه گرمی در سال 1386 شد و به عنوان یکی از بهترین لوح های فشرده سال جهان معرفی گشت. حافظ ناظری در آلبوم و کنسرت های دیگر پدر خود را همراهی کرده که یکی از بی نظیرترین آنها آواز اساطیر یا شاهنامه کردی است.

مولانا بهانه ای برای همکاری همایون و محمد معتمدی

همکاری محمد معتمدی و همایون شجریان در یک آلبوم اپرایی از جمله همکاری های نو و بدیع بود. اپرای عروسکی شمس و مولوی به آهنگسازی بهزاد عبدی و خوانندگی همایون شجریان و محمد معتمدی چند سال پس از اجرا به آلبوم صوتی تبدیل شد.

اپرای عروسکی مولوی بر اساس اشعار مثنوی معنوی و کلیات شمس نوشته شده و موسیقی آن بر اساس موسیقی کلاسیک ایرانی، دستگاه ها و ردیف های آوازی با آهنگسازی بهزاد عبدی ساخته شده است. موسیقی این اثر در دستگاه های نوا، همایون، ماهور، شور، چهارگاه و آوازهای بیات اصفهان، شوشتری و دشتی است.

همایون شاگرد خلف شجریان

همایون را فرزند خلف پدر می دانند و حتی شاید بهتر باشد او را شاگرد خلف استاد آواز ایران دانست. آلبوم یاد ایام اولین همکاری همایون شجریان با پدر و استاد خود است که حاصل کنسرتی در آمریکا بود. چند سال پس از آن در سال 1376 در آلبوم های معمای هستی و شب وصل نیز با یکدیگر همکاری داشتند. در دوره ای محمدرصا شجریان، حسین علیزاده و کیهان کلهر همکاری به یاد ماندنی خود را شروع کردند که نتیجه یکی از این همکاری ها آلبوم زمستان است و همایون شجریان نیز در این دوره با این گروه همکاری می کرد.

این گروه چهار نفره در سال 1382 در جهت کمک به زلزله زدگان بم در تهران کنسرتی با نام هم نوا با بم برگزار کردند و همچنین آلبوم های ساز خاموش و سرود مهر از جمله همکاری های درخشان این چهار نفر با یکدیگر بوده است.

آلبومی که شنیده نشده، دچار حاشیه شد

همایون شجریان برخلاف پدرش که در طول تاریخ اثبات کرده به مسائل سیاسی و اجتماعی بی تفاوت نیست ترجیح داده در طول فعالیت های سالیان خود در حاشیه ای امن پیش برود اما در سکوت کار کردن لزوما به این معنا نیست که از زیر ذره بین مخاطبان نیز رد خواهی شود. تهیه آلبوم افسانه چشم هایت همایون شجریان و علیرضا قربانی 5 سال طول کشیده است و بی شک اگر حواشی در مورد ویدئو این کار نبود اکنون همگان منتظر 19 آبان و رونمایی از این آلبوم بودند.

منتشر شدن عکس شجریان و قربانی در مجتمع ایران مال شروع این ماجرا بود. مجموعه ای که از شروع ساخت آن تا هم اکنون که راه اندازی شده است شبهات فراوانی در زمینه مالی دارد اما تنها این عکس نبود که منتظران این آلبوم را کاهش داد بلکه با پاسخ تند همایون شجریان به منتقدانش نیز همراه بود. همایون منتقدان خود را قمه کشانی که قلم می کشند توصیف کرد. او در پاسخ به منتقدان، نوشت اگر ایران مال اصولا اینقدر مسئله ساز است چرا تعطیلش نمی کنند؟